Kỳ tích tuyến đường sắt trên cao Việt Lào chốn thâm sơn cùng cốc
Cách đây một thế kỷ; thực dân Pháp đã xây dựng tuyến đường sắt Việt-Lào nhằm phục vụ cho công cuộc mở rộng khai thác thuộc địa ở Đông Dương của thực dân Pháp. Tuyến đường sắt xuyên biên giới Việt – Lào, được xây dựng từ năm 1929; là một công trình giao thông độc đáo và kỳ vĩ của thời bấy giờ.
Tuyến đường này có tổng chiều dài khoảng 70 km; nối từ ga Tân Ấp huyện Tuyên Hóa đến biên giới Việt-Lào xuyên qua tỉnh Khăm Muộn – Lào. Tuyến đường đi qua vùng đồi núi hiểm trở của hai huyện Tuyên Hóa và Minh Hóa.
Để thực hiện dự án này, thực dân Pháp đã huy động hàng nghìn công nhân; trong đó có nhiều người dân địa phương. Công việc xây dựng vô cùng khó khăn; nguy hiểm; nhiều người đã bỏ mạng vì bệnh tật, tai nạn. Điều kiện địa hình hiểm trở; khí hậu khắc nghiệt; công nghệ máy móc còn hạn chế;… đã khiến cho việc xây dựng tuyến đường kéo dài tới 7 năm.
Tuy nhiên; với quyết tâm và nỗ lực cao độ; người Pháp đã hoàn thành tuyến đường sắt này vào năm 1939. Tuyến đường sắt này được xây dựng theo hình thức “đường sắt trên không”; với các trụ bê tông cao khoảng 30 m, nối với nhau bằng những thanh sắt. Trên các trụ bê tông này được bố trí đặt đường ray và tàu chạy.
Tuyến đường sắt Việt-Lào có hai đoạn chính: đoạn đường sắt trên bộ dài khoảng 40km và đoạn đường sắt trên không dài khoảng 30km. Đoạn đường sắt trên bộ được xây dựng bằng đường ray, cầu cống, hầm ngầm. Đoạn đường sắt trên không được xây dựng bằng hệ thống cáp treo, cột đỡ.
Đoạn đường sắt trên không là một công trình kỹ thuật độc đáo; có quy mô lớn và phức tạp. Hệ thống cáp treo của tuyến đường này được thiết kế với cáp thép đường kính 50mm; có khả năng chịu tải trọng lên đến 50 tấn. Cột đỡ của tuyến đường được xây dựng bằng bê tông cốt thép; cao từ 10 đến 15m.
Tuyến đường sắt Việt-Lào đã từng đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa; phục vụ cho việc khai thác tài nguyên vùng Trung Lào. Tuy nhiên; sau khi chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc; tuyến đường này đã bị xuống cấp và không còn được sử dụng.
Ngày nay; những dấu tích của tuyến đường sắt Việt-Lào vẫn còn sót lại ở một số địa phương thuộc tỉnh Quảng Bình. Trong đó; nổi bật nhất là những trụ bê tông của đoạn đường sắt trên không ở xã Lâm Hóa; huyện Tuyên Hóa. Những trụ bê tông này cao đến 10m; sừng sững vươn lên giữa núi rừng; là minh chứng cho một thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.
Dấu ấn lịch sử Đường sắt trên không Việt – Lào và tiềm năng du lịch
Trải qua gần một thế kỷ; hiện nay tại xã Thanh Hóa thuộc huyện Tuyên Hóa; Quảng Bình nhiều dấu tích của tuyến đường kỳ vĩ này vẫn còn đó; mang theo vẻ đẹp tiềm ẩn để chúng ta khám phá; tìm hiểu với một số công trình có tiềm năng khai thác du lịch Quảng Bình.
Hầm xuyên núi Thanh Lạng
Nằm ở xã Thanh Hóa (Tuyên Hóa); hầm xuyên núi Thanh Lạng có chiều dài 500m; là một trong những hầm dài nhất của tuyến đường,;với chiều dài 500 m, cao 5 m, rộng 6 m.
Hầm được xây dựng bằng đá cuội; vôi và ximăng với kết cấu vững chắc. Hiện nay hầm Thanh Lạng vẫn còn nguyên vẹn sau hơn 80 năm xây dựng.
Dù đã phủ đầy rêu phong và cây cỏ; hầm vẫn vững chắc; trần hầm khô ráo; không có vết nứt nẻ hay thấm dột; ngày nay đã trở thành một địa điểm tham quan hấp dẫn của du khách.
Hiện nay;để đảm bảo an toàn; chính quyền địa phương đã cắm biển cấm; tuyên truyền người dân không đi qua hầm Thanh Lạng.
Trụ cầu bắc qua sông Gianh
Những trụ cầu bắc qua thượng nguồn sông Gianh giữa xã Thanh Hóa và Lâm Hóa là một trong những dấu tích nổi bật của tuyến đường sắt Việt-Lào.
Các trụ cầu được xây dựng bằng bê tông cốt thép; cao hàng chục mét; sừng sững giữa núi rừng hùng vĩ. Dưới chân cầu; dòng sông Gianh hiền hòa trôi lững lờ; tạo nên một khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp.
Nền đường sắt đi qua vùng Thanh Lạng
Những đoạn đường ray; nền đường sắt cũ vẫn còn sót lại ở vùng Thanh Lạng (Tuyên Hóa) là minh chứng cho sự tồn tại của tuyến đường sắt Việt-Lào. Dấu tích này mang đậm dấu ấn lịch sử; là một phần của văn hóa, kiến trúc của tỉnh Quảng Bình.
Tuyến “đường sắt trên không” Việt – Lào: Kỳ tích một thời
Không chỉ mang giá trị lịch sử; tuyến đường sắt Việt – Lào còn có tiềm năng phát triển du lịch. Với những công trình kỹ thuật độc đáo; khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ; tuyến đường này có thể trở thành một điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước.
Để khai thác tiềm năng du lịch của tuyến đường sắt Việt-Lào; cần có sự đầu tư của các cấp, các ngành và sự chung tay của cộng đồng địa phương. Các cơ quan chức năng cần nghiên cứu; lập quy hoạch để bảo tồn và phát huy giá trị của tuyến đường này. Bên cạnh đó; cần có các hoạt động tuyên truyền; quảng bá để du khách biết đến và đến tham quan tuyến đường sắt độc đáo này.