Vùng đất miền Trung gọi chén, bát là đọi. Từ này còn xuất hiện trong thành ngữ cổ, thể hiện nét văn hoá đặc trưng của khu vực, ví dụ: Ăn không nên đọi, nói không nên lời. Sự khác biệt này phản ánh sự đa dạng ngôn ngữ giữa các vùng miền Việt Nam.
Cái ly của miền Trung: Một nét văn hóa ẩn chứa trong ngôn ngữ
Ở mỗi vùng miền trên dải đất hình chữ S, cách gọi tên sự vật, đồ dùng thường mang những sắc thái riêng biệt, phản ánh những nét văn hóa độc đáo. Trong đó, cách gọi tên cái ly ở miền Trung là “đọi” là một ví dụ điển hình.
Khác với các vùng khác thường gọi cái ly là ly, chén, tách,… người miền Trung lại sử dụng từ “đọi” để chỉ vật dụng này. Từ này không chỉ đơn thuần là một cách gọi khác, mà còn mang theo những giá trị văn hóa và lịch sử sâu sắc.
Theo các nhà ngôn ngữ học, từ “đọi” xuất phát từ tiếng Hán-Việt “đãi”, nghĩa là một loại chén nhỏ dùng để đựng thức uống. Từ này còn được sử dụng rộng rãi trong tiếng Trung, như trong thành ngữ “kiệt bôi đãi” (vơi cạn chén rượu), thể hiện ý nghĩa liên hoan, vui mừng.
Trong tiếng Việt, từ “đọi” thường được kết hợp với từ “chén” để tạo thành cụm từ “chén đọi”, ám chỉ những bữa ăn đơn giản, đạm bạc, thường xuất hiện trong cuộc sống của người dân miền Trung. Từ này cũng xuất hiện trong câu thành ngữ cổ “Ăn không nên đọi, nói không nên lời”, phản ánh quan niệm của người xưa về sự quan trọng của sự hài hòa giữa lời nói và hành động.
Sự khác biệt trong cách gọi tên cái ly giữa các vùng miền Việt Nam không chỉ là một nét kỳ thú trong ngôn ngữ, mà còn phản ánh sự đa dạng văn hóa và lịch sử của mỗi vùng. Nó là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc gìn giữ và trân trọng những bản sắc riêng biệt trong kho tàng ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam.