Cư dân Vân Kiều, sinh sống chủ yếu tại Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế, phần lớn đều dùng họ Hồ, đánh dấu một nét văn hoá đặc trưng của cộng đồng này. Việc sử dụng họ chung phản ánh mối liên kết cộng đồng mạnh mẽ.
Trong bức tranh đa sắc của các dân tộc Việt Nam, người Vân Kiều hiện hữu với một nét văn hóa độc đáo, thể hiện qua họ tộc của họ. Trải dài trên những dãy núi hùng vĩ của Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế, phần lớn đồng bào Vân Kiều đều mang chung một họ – họ Hồ.
Họ Hồ như một sợi chỉ vô hình kết nối những người con Vân Kiều thành một thể thống nhất. Đây không chỉ là một tên gọi gia đình mà còn là biểu tượng của sự gắn kết cộng đồng mạnh mẽ. Họ Hồ in dấu trong từng nhịp đập trái tim, trong từng thế hệ nối tiếp nhau.
Nguồn gốc của họ Hồ bắt nguồn từ lịch sử lâu đời của người Vân Kiều. Truyền thuyết kể rằng, tổ tiên của họ vốn là một vị tù trưởng dũng mãnh tên Hồ. Trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm, ông đã anh dũng hy sinh để bảo vệ buôn làng. Để tưởng nhớ công lao của vị anh hùng này, cộng đồng Vân Kiều đã lấy họ Hồ làm họ chung.
Việc sử dụng họ chung không chỉ là một nét văn hóa truyền thống, mà còn có ý nghĩa thực tế. Trong xã hội Vân Kiều, họ tộc đóng vai trò vô cùng quan trọng, gắn kết các thành viên với nhau thông qua các hoạt động cộng đồng, như xây nhà, làm rẫy, lễ hội… Họ Hồ trở thành một dấu hiệu dễ nhận biết, giúp người Vân Kiều nhận diện nhau dù ở bất cứ nơi đâu.
Trong cuộc sống hiện đại, mặc dù nhiều người Vân Kiều đã di cư đến các vùng đất mới, họ Hồ vẫn luôn được gìn giữ như một sợi dây vô hình, nối liền họ với cội nguồn và cộng đồng của mình. Trên các vùng cao xa xôi, những ngôi nhà sàn vẫn thấp thoáng in hình họ Hồ, âm thanh cồng chiêng vẫn vọng vang, kể câu chuyện về một dân tộc đoàn kết, gắn bó.
Họ Hồ của người Vân Kiều không đơn thuần là một họ tên, mà là một biểu tượng thiêng liêng, phản ánh mối liên kết cộng đồng bền chặt. Trong bức tranh văn hóa Việt Nam, họ Hồ như một nét chấm phá độc đáo, tô điểm thêm cho sự đa dạng và phong phú của các dân tộc anh em.