Thực tập không lương gọi là gì?

Thực tập không lương: Bước đệm vàng hay cạm bẫy ngầm?

Chương trình thực tập, vốn dĩ được xem là cầu nối giữa lý thuyết hàn lâm và thực tiễn công việc, lại thường gắn liền với một khái niệm gây nhiều tranh luận: thực tập không lương. Vậy, ta nên gọi nó là gì? Không có một danh từ chính thức, duy nhất nào để chỉ hiện tượng này trong tiếng Việt. Ta có thể dùng nhiều cách gọi, mỗi cách mang một sắc thái khác nhau, phản ánh cả mặt tích cực và tiêu cực của nó.

Một cách gọi phổ biến là “thực tập sinh không hưởng lương”. Cách gọi này trung tính, thẳng thắn nêu rõ bản chất của chương trình: sinh viên tham gia thực tập mà không nhận được bất kỳ khoản thù lao nào. Tuy nhiên, cách gọi này thiếu đi phần nào sự hấp dẫn và vẻ vang mà nhiều chương trình thực tập, dù không trả lương, vẫn cố gắng tạo dựng.

Ta cũng có thể dùng cụm từ “chương trình thực tập trải nghiệm”. Cách gọi này nhấn mạnh vào khía cạnh tích lũy kinh nghiệm, học hỏi thực tế của chương trình. Nó tạo cảm giác tích cực hơn, thu hút sinh viên tham gia bằng cách tập trung vào giá trị trải nghiệm thay vì thiếu hụt về mặt tài chính. Tuy nhiên, cách gọi này có thể che lấp đi thực tế là sinh viên đang làm việc mà không được trả công.

Một cách gọi khác, mang sắc thái cảnh báo hơn, là “thực tập không lương – cơ hội hay bóc lột?”. Cách gọi này đặt ra câu hỏi, buộc người đọc phải suy nghĩ về tính công bằng và hợp lý của chương trình. Nó phù hợp trong bối cảnh cần phê phán những chương trình thực tập lợi dụng sức lao động của sinh viên mà không mang lại lợi ích tương xứng.

Tóm lại, không có một cách gọi duy nhất hoàn hảo cho “thực tập không lương”. Việc lựa chọn cách gọi phụ thuộc vào mục đích và ngữ cảnh sử dụng. Tuy nhiên, dù gọi nó là gì đi chăng nữa, chúng ta cần nhận thức rõ ràng về cả những tiềm năng và rủi ro tiềm ẩn trong loại hình thực tập này, để từ đó có những lựa chọn sáng suốt và bảo vệ quyền lợi chính đáng của sinh viên. Không nên để khái niệm hào nhoáng che mờ đi thực tế phũ phàng, biến “bước đệm vàng” thành “cạm bẫy ngầm”.