Hãy cho biết dựa vào kinh tuyến vĩ tuyến người ta xác định phương hướng như thế nào?

Kinh tuyến, vĩ tuyến – Mạng lưới định vị và xác định phương hướng trên bản đồ

Bản đồ là hình ảnh thu nhỏ của Trái Đất, và để định vị chính xác một điểm trên mặt cầu khổng lồ này, chúng ta cần một hệ thống tọa độ. Đó chính là vai trò của kinh tuyến và vĩ tuyến, không chỉ giúp xác định vị trí mà còn là chìa khóa để xác định phương hướng. Hãy cùng khám phá cách thức hệ thống này hoạt động.

Khi nhìn vào một bản đồ, ta thấy một mạng lưới các đường ngang dọc đan xen. Đó chính là kinh tuyến và vĩ tuyến. Kinh tuyến là những đường nối liền hai cực Bắc và Nam, giống như những lát cắt của quả cam. Đặc điểm quan trọng nhất của kinh tuyến là chúng luôn hướng về Bắc-Nam. Vì vậy, trên bản đồ, phần trên cùng của kinh tuyến luôn chỉ hướng Bắc, và phần dưới cùng luôn chỉ hướng Nam. Điều này giống như một chiếc la bàn tự nhiên, giúp chúng ta nhanh chóng định hướng Bắc-Nam trên bản đồ.

Vĩ tuyến, khác với kinh tuyến, là những đường tròn song song với xích đạo, tưởng tượng như những vòng dây quấn quanh quả cam. Vĩ tuyến chỉ hướng Đông-Tây. Trên bản đồ, thông thường phía bên phải của vĩ tuyến chỉ hướng Đông, và phía bên trái chỉ hướng Tây. Kết hợp với hướng Bắc-Nam của kinh tuyến, chúng ta có một hệ quy chiếu hoàn chỉnh để xác định phương hướng.

Tuy nhiên, cần lưu ý một điểm quan trọng: nguyên tắc “trên Bắc – dưới Nam, trái Tây – phải Đông” chỉ áp dụng cho hầu hết các bản đồ thông thường, được vẽ theo phương chiếu hình trụ đứng, với hướng Bắc ở phía trên. Đối với một số bản đồ chuyên dụng hoặc được vẽ theo các phương chiếu khác, hướng có thể thay đổi. Vì vậy, luôn kiểm tra kỹ hướng Bắc được chỉ định trên bản đồ bằng ký hiệu mũi tên hướng Bắc hoặc hoa gió để tránh nhầm lẫn.

Tóm lại, kinh tuyến và vĩ tuyến tạo thành một hệ thống lưới tọa độ không chỉ giúp xác định vị trí mà còn là công cụ hữu hiệu để xác định phương hướng trên bản đồ. Bằng cách hiểu rõ nguyên tắc hoạt động của hệ thống này, việc đọc và sử dụng bản đồ sẽ trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Việc quan sát kỹ các ký hiệu trên bản đồ cũng rất quan trọng để đảm bảo định hướng chính xác trong mọi tình huống.