Nếp còn gọi là gì?

Nếp, cái tên nghe đã thấy dẻo thơm, bùi ngậy, gắn liền với biết bao món ăn truyền thống của người Việt. Nhưng bạn có biết, ngoài cái tên quen thuộc ấy, nếp còn được gọi bằng những cái tên nào khác không?

Gạo nếp, hay gạo sáp, như đã biết, sở hữu những hạt gạo ngắn, tròn trịa, màu trắng sữa, khi nấu lên dẻo thơm đặc trưng. Loại gạo đặc biệt này được trồng rộng rãi khắp châu Á, đặc biệt là Lào, quốc gia nắm giữ vị trí dẫn đầu về sản lượng toàn cầu, chiếm tới 85% mỗi năm. Sự phổ biến của nếp tại Lào không chỉ đóng góp vào nền kinh tế mà còn góp phần tạo nên những nét ẩm thực độc đáo, đậm đà bản sắc văn hóa của đất nước này.

Tuy nhiên, “nếp”, “gạo nếp” hay “gạo sáp” không phải là tất cả. Tùy theo vùng miền, giống nếp, người ta còn gọi nếp bằng những cái tên khác nhau, thể hiện sự đa dạng và phong phú trong ngôn ngữ cũng như văn hóa ẩm thực Việt. Chẳng hạn, có nơi gọi nếp là “lúa nếp”, như cách gọi chung cho cả cây lúa và hạt gạo. Một số địa phương lại phân biệt nếp theo đặc tính của hạt gạo, ví dụ như “nếp cái hoa vàng” nổi tiếng với hương thơm ngào ngạt, hạt gạo tròn đều, dẻo thơm đặc biệt; “nếp mỡ” với hạt gạo trắng đục, khi nấu lên cho cơm dẻo, mềm và có vị béo ngậy; hay “nếp than” với màu đen huyền bí, thường được dùng để đồ xôi, làm bánh có màu sắc độc đáo.

Không chỉ dừng lại ở đó, trong giao tiếp hàng ngày, người ta còn dùng những từ ngữ khác để chỉ nếp, mang sắc thái trìu mến, thân thương. Có thể kể đến như “khẩu nếp” trong câu nói “ăn một khẩu nếp, nhớ một đời”, hay “cốm nếp”, “xôi nếp”,… Những cách gọi này không chỉ đơn thuần là tên gọi một loại gạo mà còn gợi lên những ký ức, hương vị tuổi thơ, gắn liền với những món ăn dân dã, quê hương.

Vậy nên, tuy gọi bằng tên nào, “nếp” vẫn luôn giữ vị trí đặc biệt trong ẩm thực Việt, là nguyên liệu không thể thiếu trong những món ăn truyền thống, từ bánh chưng ngày Tết, xôi chè ngày rằm, đến những món ăn vặt dân gian. Nếp không chỉ là một loại lương thực mà còn là một nét văn hóa, một phần tâm hồn của người Việt.