Tại sao máy bay không bay ngược chiều quay Trái Đất?

Tại sao máy bay không bay ngược chiều quay Trái Đất để đi nhanh hơn?

Có một quan niệm sai lầm khá phổ biến rằng để bay nhanh hơn, máy bay nên bay ngược chiều quay của Trái Đất. Tưởng tượng như đang đi ngược chiều trên một băng chuyền, ta sẽ đến đích nhanh hơn. Tuy nhiên, logic này không áp dụng được cho máy bay và Trái Đất. Thực tế, việc bay cùng chiều hay ngược chiều quay của Trái Đất không ảnh hưởng đáng kể đến thời gian bay. Vậy tại sao lại như vậy?

Mấu chốt nằm ở sự khác biệt giữa khí quyển và mặt đất. Khi Trái Đất quay, nó kéo theo cả bầu khí quyển cùng quay. Hãy tưởng tượng Trái Đất như một quả bóng rổ khổng lồ và bầu khí quyển là một lớp màng mỏng bao quanh nó. Khi quả bóng quay, lớp màng cũng quay theo, chứ không đứng yên. Tương tự, máy bay bay trong bầu khí quyển, cũng bị ảnh hưởng bởi sự quay này. Do đó, dù bay theo hướng nào, máy bay vẫn chịu tác động của chuyển động quay của Trái Đất và bầu khí quyển.

Để dễ hình dung hơn, hãy nghĩ đến việc tung một quả bóng tennis trong một chiếc xe buýt đang chạy. Dù xe buýt đang di chuyển, quả bóng vẫn rơi xuống tay bạn như bình thường, chứ không bị hất về phía sau. Điều này là do quả bóng cũng đang di chuyển cùng vận tốc với xe buýt. Tương tự, máy bay cũng di chuyển trong một hệ quy chiếu là bầu khí quyển đang quay cùng Trái Đất.

Vận tốc quay của Trái Đất tại xích đạo vào khoảng 1670 km/h. Trong khi đó, tốc độ hành trình của một máy bay thương mại thường vào khoảng 800-900 km/h. Tuy vận tốc quay của Trái Đất có vẻ lớn, nhưng so với quy mô khổng lồ của hành tinh, nó lại tương đối nhỏ. Hơn nữa, tốc độ của máy bay được tính tương đối so với không khí, chứ không phải so với mặt đất.

Vậy yếu tố nào thực sự ảnh hưởng đến thời gian bay? Đó chính là gió và luồng phản lực. Gió có thể hỗ trợ hoặc cản trở máy bay, tùy thuộc vào hướng gió và hướng bay. Luồng phản lực, là những dòng không khí di chuyển nhanh ở tầng cao của khí quyển, có thể đẩy máy bay đi nhanh hơn đáng kể nếu bay cùng chiều, và ngược lại. Chính vì vậy, các hãng hàng không thường tính toán kỹ lưỡng đường bay dựa trên dự báo gió và luồng phản lực để tối ưu hóa thời gian và tiết kiệm nhiên liệu, chứ không phải dựa trên chiều quay của Trái Đất.

Tóm lại, quan niệm bay ngược chiều quay Trái Đất để đi nhanh hơn là không chính xác. Bầu khí quyển quay cùng Trái Đất, khiến việc bay cùng chiều hay ngược chiều không tạo ra sự khác biệt đáng kể. Yếu tố quyết định thời gian bay thực sự nằm ở gió và luồng phản lực.