Ai có quyền yêu cầu xác định cha, mẹ con?

Ai có quyền yêu cầu xác định cha, mẹ, con? Một góc nhìn độc đáo

Câu hỏi “Ai có quyền yêu cầu xác định cha, mẹ, con?” tưởng chừng đơn giản, nhưng lại ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa pháp lý và đạo đức sâu sắc. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, việc xác định cha, mẹ, con không chỉ là quyền lợi cá nhân mà còn là trách nhiệm đối với xã hội.

Ai có thể đứng ra yêu cầu?

Luật Hôn nhân và Gia đình trao quyền yêu cầu xác định cha, mẹ, con cho một số đối tượng cụ thể, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên liên quan. Theo nguyên tắc chung, những người có quyền lợi và nghĩa vụ trực tiếp liên quan đến mối quan hệ huyết thống cần xác định, đều có quyền yêu cầu. Cụ thể, chúng ta có thể kể đến:

• Người con: Đây có lẽ là đối tượng dễ hình dung nhất. Người con, đặc biệt là trẻ em, có quyền được biết về nguồn gốc, huyết thống của mình. Việc xác định cha, mẹ không chỉ giúp hoàn thiện hồ sơ pháp lý mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển tâm lý, tình cảm của trẻ.
• Người được cho là cha, mẹ: Một người bị nghi ngờ là cha hoặc mẹ của một đứa trẻ cũng có quyền yêu cầu xác định mối quan hệ này. Mục đích có thể là để công nhận trách nhiệm, hoặc để phủ nhận trách nhiệm nếu có căn cứ chứng minh không có quan hệ huyết thống.
• Người giám hộ hợp pháp của người con: Trong trường hợp người con còn nhỏ tuổi hoặc mất năng lực hành vi dân sự, người giám hộ hợp pháp (ví dụ: ông bà, người thân thích, tổ chức xã hội) có quyền đại diện cho người con để yêu cầu xác định cha, mẹ.
• Người thân thích: Trong một số trường hợp đặc biệt, khi người con đã trưởng thành nhưng không thể tự mình thực hiện quyền này (ví dụ: do bệnh tật, khuyết tật), người thân thích có thể được ủy quyền để yêu cầu xác định cha, mẹ, con.

Khi nào thì Cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền?

Như đoạn trích đã đề cập, Cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền xác định cha, mẹ, con trong trường hợp không có tranh chấp. Đây là một điểm quan trọng cần lưu ý. Nếu các bên liên quan (người con, người được cho là cha/mẹ) đều đồng thuận và cung cấp đầy đủ các giấy tờ chứng minh (ví dụ: giấy khai sinh, giấy chứng sinh, kết quả xét nghiệm ADN), thì Cơ quan đăng ký hộ tịch có thể tiến hành thủ tục xác nhận một cách nhanh chóng và thuận tiện. Thủ tục này mang tính chất hành chính, nhằm ghi nhận một sự thật khách quan đã được các bên thừa nhận.

Vậy nếu có tranh chấp thì sao?

Trong trường hợp có tranh chấp về việc xác định cha, mẹ, con, ví dụ như người được cho là cha/mẹ không đồng ý, hoặc có nghi ngờ về tính chính xác của các bằng chứng, thì vụ việc sẽ không thuộc thẩm quyền của Cơ quan đăng ký hộ tịch. Thay vào đó, các bên phải khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Tòa án sẽ tiến hành điều tra, thu thập chứng cứ và đưa ra phán quyết cuối cùng dựa trên các quy định của pháp luật và nguyên tắc công bằng, hợp lý.

Kết luận:

Việc xác định cha, mẹ, con là một vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều khía cạnh khác nhau của đời sống xã hội. Pháp luật Việt Nam đã quy định cụ thể về quyền yêu cầu xác định cha, mẹ, con, cũng như thẩm quyền giải quyết của các cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả là sự tự nguyện, trung thực và thiện chí của các bên liên quan, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của mọi người, đặc biệt là trẻ em.