Khi não trẻ có thể phát ra âm thanh đáp lại người đang nói chuyện?

Ngôn ngữ, món quà kỳ diệu của loài người, bắt đầu nảy nở trong tâm trí bé nhỏ một cách kỳ diệu. Chúng ta thường nghĩ đến những tiếng bi bô ngọng nghịu của trẻ sơ sinh như những âm thanh ngẫu nhiên, nhưng thực tế, ngay từ khi não bộ bắt đầu phát triển mạnh mẽ, ở khoảng 5-6 tháng tuổi, một cuộc đối thoại thầm lặng, nhưng đầy ý nghĩa, đã diễn ra giữa bé và thế giới xung quanh. Không chỉ là phản xạ đơn thuần, mà đó là sự đáp trả tinh tế, là sự khởi đầu của quá trình học ngôn ngữ phức tạp.

Trước đó, những tiếng khóc, tiếng cười khanh khách của bé phần lớn là phản xạ sinh lý, thể hiện cảm xúc cơ bản như đói, buồn ngủ hay vui sướng. Nhưng ở giai đoạn 5-6 tháng tuổi, điều kỳ diệu xảy ra. Não bộ của bé, như một dàn nhạc giao hưởng đang được chỉnh sửa, bắt đầu phối hợp nhịp nhàng các khu vực xử lý âm thanh, ngôn ngữ và cảm xúc. Bé không chỉ phát ra âm thanh đơn giản, lặp đi lặp lại như “ba ba”, “ma ma”, mà còn bắt đầu điều chỉnh sắc thái trong giọng nói. Giọng nói có thể trở nên cao hơn, trầm hơn, mạnh mẽ hơn hay nhẹ nhàng hơn tùy thuộc vào giọng điệu của người trò chuyện. Một sự tương tác tinh tế, một cuộc “đàm phán” thầm lặng giữa bé và người lớn đang diễn ra.

Hãy tưởng tượng khoảnh khắc bạn trò chuyện với bé, giọng bạn vui vẻ, nhẹ nhàng. Bé sẽ đáp lại bằng những âm thanh tương tự, tiếng cười khanh khách hay những tiếng bi bô mang theo sự hào hứng. Ngược lại, nếu giọng bạn nghiêm nghị, bé cũng có thể phản ứng bằng sự im lặng hay những âm thanh trầm hơn, thể hiện sự cảm nhận nhạy bén về ngữ cảnh giao tiếp. Đó chính là minh chứng cho khả năng xử lý thông tin âm thanh và ngôn ngữ đang phát triển mạnh mẽ trong não bộ bé nhỏ. Sự điều chỉnh cường độ, ngữ điệu, thậm chí cả biểu cảm khuôn mặt đi kèm, thể hiện một quá trình nhận thức phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta thường nhận thấy.

Đây không chỉ là sự phản xạ, mà là sự chủ động tham gia vào cuộc trò chuyện. Bé đang “học” ngôn ngữ thông qua sự tương tác thực tế, thông qua việc quan sát, lắng nghe và bắt chước. Mỗi tiếng bi bô, mỗi thay đổi trong giọng điệu, mỗi cử chỉ, đều là những viên gạch xây nên tòa lâu đài ngôn ngữ hùng vĩ trong tương lai của bé. Và chúng ta, những người lớn, có vai trò quan trọng trong việc tạo nên một môi trường giao tiếp lý tưởng, khơi dậy và nuôi dưỡng tiềm năng ngôn ngữ tuyệt vời đang dần hé mở trong não bộ bé nhỏ. Chính sự tương tác này, sự lắng nghe và đáp lại tích cực, sẽ là nền tảng cho sự phát triển ngôn ngữ hoàn thiện của bé trong những năm tháng tiếp theo.