Chiết khấu khác gì bao thanh toán?

Bao thanh toán và Chiết khấu Hóa đơn: Hai khái niệm tưởng giống mà khác biệt

Trong thế giới tài chính doanh nghiệp, việc quản lý dòng tiền luôn là một bài toán hóc búa. Để giải quyết vấn đề này, nhiều doanh nghiệp tìm đến các giải pháp tài chính như bao thanh toán (factoring) và chiết khấu hóa đơn (invoice discounting). Tuy thoạt nhìn có vẻ tương đồng, nhưng bản chất và tác động của hai hình thức này lại hoàn toàn khác biệt.

Điểm mấu chốt tạo nên sự khác biệt nằm ở quyền sở hữu khoản phải thu. Theo chuẩn mực kế toán được chấp nhận chung (GAAP), bao thanh toán được xem là một giao dịch bán khoản phải thu. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp chuyển giao quyền sở hữu hoàn toàn các khoản nợ này cho bên bao thanh toán. Bên bao thanh toán sẽ chịu trách nhiệm thu hồi nợ, gánh chịu rủi ro tín dụng nếu khách hàng không thanh toán, và hưởng lợi nhuận từ khoản chênh lệch giữa giá trị hóa đơn và chi phí dịch vụ. Doanh nghiệp lúc này đã hoàn toàn “thoát ly” khỏi khoản nợ này, có thể sử dụng nguồn vốn thu được để tái đầu tư hoặc trang trải các chi phí khác.

Ngược lại, chiết khấu hóa đơn không phải là bán khoản phải thu. Nó thực chất là một hình thức vay vốn ngắn hạn, trong đó hóa đơn chỉ đóng vai trò như một tài sản thế chấp. Doanh nghiệp vẫn giữ quyền sở hữu đối với hóa đơn và chịu trách nhiệm thu hồi nợ từ khách hàng. Bên chiết khấu hóa đơn chỉ cung cấp một khoản vay dựa trên giá trị của hóa đơn và thu lãi suất. Nếu khách hàng không thanh toán, doanh nghiệp vẫn phải chịu trách nhiệm hoàn trả khoản vay cho bên chiết khấu.

Để dễ hình dung, hãy tưởng tượng bạn có một chiếc xe. Nếu bạn bán chiếc xe cho người khác, bạn không còn quyền sở hữu và sử dụng nó nữa – đó là bao thanh toán. Còn nếu bạn mang chiếc xe đi cầm cố để vay tiền, bạn vẫn là chủ sở hữu của chiếc xe và có trách nhiệm chuộc lại nó – đó là chiết khấu hóa đơn.

Như vậy, sự khác biệt căn bản giữa bao thanh toán và chiết khấu hóa đơn nằm ở việc chuyển giao quyền sở hữu và trách nhiệm thu hồi nợ. Bao thanh toán giúp doanh nghiệp giải phóng hoàn toàn khỏi gánh nặng quản lý nợ và rủi ro tín dụng, trong khi chiết khấu hóa đơn chỉ giúp doanh nghiệp có được nguồn vốn tạm thời và vẫn phải tự mình thu hồi nợ. Việc lựa chọn hình thức nào phụ thuộc vào nhu cầu và chiến lược tài chính cụ thể của từng doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp muốn loại bỏ hoàn toàn rủi ro và tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi, bao thanh toán có thể là lựa chọn phù hợp. Ngược lại, nếu doanh nghiệp tự tin vào khả năng thu hồi nợ và chỉ cần một nguồn vốn ngắn hạn để cải thiện dòng tiền, chiết khấu hóa đơn có thể là giải pháp tối ưu hơn.