Thế nào là chi phí khả biến?

Chi phí khả biến: Bản giao hưởng của sản xuất và chi tiêu

Trong bản giao hưởng kinh doanh, chi phí là một nhạc khúc phức tạp, hòa quyện nhiều giai điệu khác nhau. Một trong những giai điệu quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp điệu lợi nhuận, chính là chi phí khả biến. Khác với giai điệu trầm ổn, không thay đổi của chi phí cố định, chi phí khả biến là một bản nhạc đầy biến động, phản ánh trực tiếp nhịp điệu sản xuất.

Nói một cách đơn giản, chi phí khả biến, hay còn gọi là biến phí, là những khoản chi tiêu thay đổi tỷ lệ thuận với sản lượng. Tức là, khi doanh nghiệp sản xuất nhiều hơn, chi phí khả biến cũng tăng lên; và ngược lại, khi sản xuất ít đi, chi phí này cũng giảm theo. Đây không phải là một mối quan hệ tuyến tính cứng nhắc, có thể có những dao động nhỏ, nhưng xu hướng tổng thể luôn tuân theo quy luật này.

Hãy tưởng tượng một nhà máy sản xuất bánh mì. Chi phí khả biến ở đây sẽ bao gồm nguyên liệu: bột mì, men, đường, trứng… Nếu nhà máy sản xuất 100 ổ bánh mì, họ cần một lượng nguyên liệu nhất định. Nếu sản lượng tăng lên 1000 ổ, lượng nguyên liệu cần thiết cũng tăng lên gấp mười lần, kéo theo chi phí khả biến cũng tăng lên tương ứng. Ngược lại, nếu nhà máy chỉ sản xuất 50 ổ, chi phí cho nguyên liệu cũng giảm xuống.

Tuy nhiên, chi phí khả biến không chỉ giới hạn ở nguyên liệu thô. Nó còn bao gồm cả những chi phí khác như:

• Chi phí lao động trực tiếp: Tiền lương của công nhân sản xuất trực tiếp, phụ thuộc vào số lượng sản phẩm họ làm ra. Sản xuất nhiều, cần nhiều công nhân hơn, chi phí nhân công sẽ tăng.
• Chi phí năng lượng: Điện, nước, nhiên liệu… sử dụng trong quá trình sản xuất cũng tăng theo sản lượng.
• Chi phí vận chuyển hàng hóa: Chi phí vận chuyển nguyên vật liệu và sản phẩm thành phẩm cũng biến đổi theo sản lượng.

Sự khác biệt rõ rệt giữa chi phí khả biến và chi phí cố định nằm ở tính chất không thay đổi của chi phí cố định. Cho dù sản xuất nhiều hay ít, chi phí cố định vẫn tồn tại như tiền thuê nhà xưởng, tiền lương quản lý, tiền bảo hiểm… Chúng là những “hằng số” trong bản giao hưởng chi phí.

Hiểu rõ bản chất của chi phí khả biến là điều cần thiết để quản lý hiệu quả hoạt động kinh doanh. Việc phân tích và kiểm soát chi phí khả biến giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu chi phí và nâng cao lợi nhuận. Nó cũng là yếu tố quan trọng trong việc lập kế hoạch sản xuất, dự báo doanh thu và ra quyết định đầu tư. Tóm lại, chi phí khả biến, với sự biến động nhịp nhàng của mình, là một phần không thể thiếu trong bản giao hưởng thành công của mọi doanh nghiệp.