Quyển trong tiếng Hán Việt là gì?

“Quyển” trong thế giới Hán Việt: Hơn cả một trang giấy

Chúng ta thường quen thuộc với việc gọi một cuốn sách là “quyển”. Nhưng “quyển” trong Hán Việt, ngữ cảnh mà từ ngữ mang một chiều sâu văn hóa và lịch sử phong phú, lại mang một sắc thái tinh tế hơn thế. Nó không đơn thuần chỉ là một tập hợp các trang giấy được đóng lại, mà còn gợi lên một hình ảnh về sự hoàn chỉnh, về một phần cấu thành nên một chỉnh thể lớn hơn.

Nói một cách đơn giản, “quyển” trong Hán Việt tương đương với khái niệm “volume” trong tiếng Anh. Nó vừa có thể chỉ một cuốn sách độc lập, hoàn chỉnh, lại vừa có thể ám chỉ một phần, một chương được đóng thành cuốn của một bộ sách đồ sộ. Tưởng tượng một bộ bách khoa toàn thư vĩ đại, đồ sộ với hàng trăm nghìn trang, được chia thành vô số “quyển”. Mỗi quyển là một phần tri thức chuyên biệt, được biên soạn và in ấn cẩn thận, góp phần tạo nên bức tranh toàn cảnh của tri thức nhân loại.

Ví dụ quen thuộc nhất có lẽ là việc sử dụng “quyển nhất”, “quyển nhị”, “quyển tam”… để chỉ các cuốn 1, 2, 3… trong một bộ sách dài kỳ. Cách gọi này không chỉ giúp chúng ta dễ dàng phân biệt các phần của bộ sách mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với công trình nghiên cứu, biên soạn công phu của tác giả.

Sự khác biệt subtle (tinh tế) giữa “cuốn” và “quyển” nằm ở chỗ, “quyển” thường mang tính học thuật, trang trọng hơn. “Cuốn” có thể là một cuốn truyện tranh, một cuốn nhật ký cá nhân, nhưng “quyển” thường gắn liền với những tác phẩm mang giá trị tri thức, văn hóa sâu sắc.

Như vậy, khi sử dụng từ “quyển” trong ngữ cảnh Hán Việt, chúng ta không chỉ đơn thuần gọi tên một vật thể, mà còn đang kết nối với một truyền thống văn hóa lâu đời, nơi tri thức được trân trọng, gìn giữ và lưu truyền qua bao thế hệ. Nó là một lời nhắc nhở về sự cẩn trọng, tỉ mỉ trong việc biên soạn, lưu trữ thông tin, và là một lời khẳng định về giá trị vĩnh cửu của tri thức.

Thay vì chỉ nghĩ “quyển” là một cuốn sách, hãy nghĩ về nó như một viên gạch xây nên tòa lâu đài tri thức, một nốt nhạc trong bản giao hưởng văn hóa, một phần quan trọng tạo nên sự phong phú và đa dạng của thế giới Hán Việt.