Người nộp thuế và người chịu thuế là gì?

Ai Thực Sự Trả Thuế? Người Nộp Thuế và Người Chịu Thuế

Khi mua một món hàng, bạn có để ý đến dòng chữ “VAT” trên hóa đơn? Đó chính là thuế giá trị gia tăng, một loại thuế mà bất kỳ ai, dù là triệu phú hay người lao động, đều phải đóng góp khi tiêu dùng. Nhưng liệu chúng ta, những người tiêu dùng, có thực sự là người “trả thuế”, hay chỉ là “kẻ trung gian” nộp hộ cho nhà nước? Để hiểu rõ hơn, ta cần phân biệt hai khái niệm: người nộp thuế và người chịu thuế.

Người nộp thuế, như tên gọi, là những đối tượng có nghĩa vụ trực tiếp nộp tiền thuế cho nhà nước. Đó có thể là:

• Doanh nghiệp: Bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ và trích một phần doanh thu để nộp thuế.
• Tổ chức: Có hoạt động kinh doanh hoặc sử dụng nguồn lực quốc gia, phải trích nộp thuế theo quy định.
• Cá nhân: Có thu nhập từ tiền lương, kinh doanh, cho thuê tài sản,… phải tự kê khai và nộp thuế thu nhập cá nhân.

Tuy nhiên, người nộp thuế chưa hẳn là người gánh chịu toàn bộ gánh nặng thuế. Ví dụ, doanh nghiệp khi nộp thuế VAT có thể tăng giá bán hàng hóa để bù đắp chi phí thuế. Khi đó, chính người tiêu dùng – người mua hàng hóa, dịch vụ – mới là người chịu thuế thực sự.

Như vậy, người chịu thuế là người cuối cùng gánh chịu gánh nặng thuế thông qua việc tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ. Họ có thể không trực tiếp nộp tiền thuế cho nhà nước, nhưng phần thuế đã được cộng dồn vào giá thành sản phẩm.

Mối quan hệ giữa người nộp thuế và người chịu thuế khá phức tạp và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Loại thuế: Thuế trực thu (thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp) thường do người nộp thuế gánh chịu trực tiếp. Thuế gián thu (VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt) lại do người tiêu dùng gánh chịu phần lớn.
• Cơ chế thị trường: Cung cầu, cạnh tranh,… ảnh hưởng đến khả năng doanh nghiệp chuyển phần gánh nặng thuế sang người tiêu dùng.

Tóm lại, việc phân biệt người nộp thuế và người chịu thuế giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vai trò, trách nhiệm của mỗi chủ thể trong nghĩa vụ đóng góp cho ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, nó cũng giúp người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm giám sát việc thu chi ngân sách của nhà nước, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, minh bạch.