Thuế VAT ai chịu?

Ai thực sự gánh vác gánh nặng thuế VAT? Câu trả lời không đơn giản như vẻ ngoài. Mặc dù luật quy định rõ ràng người bán hàng hóa, dịch vụ là người nộp thuế VAT cho cơ quan thuế, nhưng thực tế, gánh nặng thuế này, ít nhiều, được phân bổ giữa người bán và người mua, một cuộc “nhảy múa” phức tạp giữa cung và cầu.

Hình dung một cửa hàng điện thoại. Họ bán một chiếc điện thoại với giá 10 triệu đồng, trong đó đã bao gồm 10% VAT (1 triệu đồng). Cửa hàng này sẽ nộp 1 triệu đồng VAT cho nhà nước. Tuy nhiên, liệu họ có gánh trọn vẹn khoản tiền này? Không hẳn.

Giá bán 10 triệu đồng đã được tính toán sao cho cửa hàng vẫn thu được lợi nhuận hợp lý sau khi đã trừ đi các chi phí, bao gồm cả khoản VAT phải nộp. Nói cách khác, cửa hàng đã tính toán “nhúng” chi phí VAT vào giá bán, và cuối cùng, người mua chính là người “gián tiếp” trả khoản thuế này.

Điều này được minh chứng rõ ràng nếu xét đến chuỗi cung ứng. Nhà sản xuất điện thoại cũng phải trả VAT cho nguyên vật liệu, linh kiện. Nhà phân phối cũng phải trả VAT khi mua điện thoại từ nhà sản xuất. Mỗi khâu trong chuỗi này đều cộng thêm VAT vào giá bán, và cuối cùng, toàn bộ gánh nặng thuế được tích lũy và “đổ” lên vai người tiêu dùng cuối cùng – người mua chiếc điện thoại với giá 10 triệu đồng.

Vậy, ai chịu thuế VAT? Về mặt pháp lý, người bán là người nộp thuế. Tuy nhiên, về mặt kinh tế, người mua, thông qua cơ chế giá cả thị trường, chịu phần lớn gánh nặng thuế này. Đây là một sự chuyển tải thuế tinh vi, không dễ nhận ra nhưng lại rất quan trọng trong việc hiểu về cơ chế hoạt động của thuế VAT. Hiểu rõ điều này giúp chúng ta hiểu sâu hơn về tác động của thuế lên nền kinh tế và trên túi tiền của mỗi người dân. Vì vậy, không chỉ người bán, mà toàn bộ xã hội đều cần có sự minh bạch và hiểu biết về thuế VAT để đảm bảo công bằng và hiệu quả trong quá trình thu thuế.