Tòa án chỉ định người giám hộ khi nào?

Khi nào Tòa án bước vào cuộc chơi: Chỉ định người giám hộ?

Việc bảo vệ quyền lợi cho những người mất năng lực hành vi dân sự và trẻ em luôn được đặt lên hàng đầu. Pháp luật quy định rõ ràng về người giám hộ đương nhiên, thường là những người thân thiết trong gia đình. Tuy nhiên, cuộc sống không phải lúc nào cũng phẳng lặng. Đôi khi, chính những người thân yêu lại rơi vào vòng xoáy tranh chấp, khiến việc bảo vệ người yếu thế trở nên phức tạp. Đó là lúc Tòa án phải vào cuộc, đóng vai trò “người phán xử công minh” để chỉ định người giám hộ phù hợp.

Thông thường, gia đình sẽ tự thỏa thuận về việc ai sẽ là người giám hộ. Nhưng khi sự đồng thuận không đạt được, tranh chấp phát sinh, Tòa án chính là nơi giải quyết những khúc mắc này. Cụ thể, Tòa án sẽ chỉ định người giám hộ trong hai trường hợp chính:

1. Tranh chấp giữa những người giám hộ đương nhiên:

Mỗi người đều mong muốn điều tốt nhất cho người thân của mình. Tuy nhiên, quan điểm về “điều tốt nhất” ấy đôi khi lại khác biệt. Chẳng hạn, ông bà nội và bố mẹ của một đứa trẻ mồ côi có thể bất đồng quan điểm về cách nuôi dạy, giáo dục cháu. Hay trong trường hợp người mất năng lực hành vi dân sự, vợ/chồng và anh chị em ruột có thể tranh cãi về việc quản lý tài sản, chăm sóc sức khỏe cho người đó. Khi sự bất đồng lên đến đỉnh điểm, không thể tự giải quyết, Tòa án sẽ xem xét các yếu tố như điều kiện kinh tế, môi trường sống, tình cảm gắn bó… để quyết định ai là người giám hộ phù hợp nhất, đảm bảo quyền lợi tối đa cho người được bảo hộ.

2. Tranh chấp về việc lựa chọn người giám hộ:

Trong trường hợp không có người giám hộ đương nhiên, hoặc người giám hộ đương nhiên không đủ điều kiện, từ chối nhận nhiệm vụ, việc lựa chọn người giám hộ có thể trở nên phức tạp. Ví dụ, một người được chỉ định làm giám hộ theo di chúc lại không đủ năng lực hoặc đạo đức để đảm nhận trọng trách này. Lúc này, các bên liên quan có thể đề xuất người giám hộ khác, và nếu không đạt được sự thống nhất, Tòa án sẽ là cơ quan cuối cùng đưa ra quyết định. Việc xem xét, lựa chọn sẽ dựa trên các tiêu chí nghiêm ngặt, đảm bảo người được chỉ định có đủ khả năng chăm sóc, bảo vệ người yếu thế.

Tóm lại, sự can thiệp của Tòa án trong việc chỉ định người giám hộ không phải là sự can thiệp vào đời sống riêng tư của gia đình, mà là biện pháp cần thiết để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho những người cần được bảo vệ, khi các cơ chế tự giải quyết trong gia đình không còn hiệu quả. Đây là minh chứng cho tính nhân văn của pháp luật, luôn hướng đến sự công bằng và bảo vệ những người yếu thế trong xã hội.