Bệnh mù màu nhìn thấy màu gì?

Thế giới của người mù màu, một thế giới không được tô điểm bởi sắc màu rực rỡ như chúng ta vẫn thấy, thường được tưởng tượng là một bức tranh đơn sắc, chỉ toàn sắc độ xám. Nhưng thực tế phức tạp hơn nhiều. Khẳng định người mù màu “không nhìn thấy màu sắc” là một sự đơn giản hóa đáng kể, bởi trải nghiệm của họ đa dạng và cá nhân hóa hơn thế.

Thay vì không nhìn thấy màu sắc hoàn toàn, người bị mù màu thường nhìn thấy màu sắc, nhưng với sự nhận diện bị thay đổi. Họ không “thấy đen trắng” như nhiều người vẫn nghĩ. Điều họ thiếu là khả năng phân biệt chính xác các bước sóng ánh sáng nhất định. Ví dụ, trong trường hợp mù màu đỏ-xanh lục (dạng phổ biến nhất), sự phân biệt giữa màu đỏ và màu xanh lục bị suy giảm, hoặc thậm chí bị đảo ngược. Một người có thể nhìn thấy màu đỏ nhưng lại nhận diện nó như một sắc thái của xanh lục, hoặc ngược lại. Màu sắc “bị lẫn lộn” này không phải là màu xám, mà là một phiên bản bị lệch lạc của màu sắc thực tế.

Tưởng tượng bạn đang nhìn một quả táo chín mọng. Đối với người bình thường, đó là một màu đỏ tươi rực rỡ. Đối với người mù màu đỏ-xanh lục, nó có thể trông giống một quả táo màu nâu nhạt, màu xám hơi ngả vàng, hoặc thậm chí là một sắc thái xanh lục tối. Sự khác biệt không phải là ở việc “thấy” hay “không thấy”, mà là ở cách “hiểu” màu sắc. Họ vẫn nhìn thấy các vật thể, vẫn nhận biết được hình dạng và độ sáng tối, nhưng sự phân loại màu sắc của họ bị hạn chế và sai lệch.

Thậm chí, mức độ mù màu cũng rất khác nhau. Có người chỉ khó phân biệt một vài sắc thái màu, trong khi người khác lại có sự rối loạn sắc giác nghiêm trọng hơn. Do đó, không có một câu trả lời chính xác nào cho câu hỏi “người mù màu nhìn thấy gì?”. Trải nghiệm của mỗi người là độc nhất vô nhị, phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Đó là một thế giới màu sắc bị biến đổi, một bức tranh vẫn có màu, nhưng được vẽ bằng bảng màu bị hạn chế và đôi khi, sai lệch. Sự hiểu biết về điều này sẽ giúp chúng ta thấu cảm và hỗ trợ những người đang sống chung với tình trạng này tốt hơn.