Cồn đào thải qua đâu?

Cơ thể con người, một cỗ máy tinh vi, luôn nỗ lực duy trì trạng thái cân bằng nội môi. Khi ta đưa vào cơ thể những chất lạ, như cồn (ethanol) chẳng hạn, lập tức một cuộc “chiến dịch giải phóng” được khởi động. Nhưng cồn, kẻ xâm nhập tinh quái, không dễ dàng bị đánh bại. Vậy, tuyến phòng thủ của cơ thể chúng ta vận hành như thế nào để loại bỏ “kẻ thù” nguy hiểm này?

Câu trả lời không đơn giản là “thận lọc và thải ra ngoài”. Hầu hết chúng ta đều biết rằng thận đóng vai trò quan trọng trong việc lọc máu và đào thải chất thải qua nước tiểu. Tuy nhiên, với cồn, câu chuyện phức tạp hơn nhiều. Chỉ khoảng 10% lượng cồn được nạp vào cơ thể bị đào thải trực tiếp qua những con đường này: một phần nhỏ theo đường nước tiểu, một phần nhỏ khác theo mồ hôi và cuối cùng, một lượng nhỏ nữa theo hơi thở – chính điều này làm cho máy đo nồng độ cồn trong hơi thở (breathalyzer) trở nên hữu hiệu.

Thực tế, 90% gánh nặng khổng lồ thuộc về gan – “nhà máy xử lý chất độc” chính của cơ thể. Gan, với hệ thống enzyme chuyên biệt, chủ yếu là enzyme alcohol dehydrogenase (ADH) và aldehyde dehydrogenase (ALDH), sẽ tiến hành phân hủy cồn thành acetaldehyde, một chất trung gian độc hại hơn cả cồn. May mắn thay, gan tiếp tục làm việc không mệt mỏi để chuyển hóa acetaldehyde thành acetate, một chất không độc hại và có thể được sử dụng như nguồn năng lượng hoặc chuyển hóa thành các chất khác.

Quá trình này, tuy hiệu quả, lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lượng cồn nạp vào, chức năng gan, tốc độ chuyển hóa cá nhân,… Chính vì vậy, việc uống quá nhiều cồn trong một thời gian ngắn sẽ làm quá tải gan, dẫn đến tích tụ acetaldehyde gây ra các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, đau đầu,… thậm chí gây tổn thương gan nghiêm trọng lâu dài.

Tóm lại, mặc dù một phần nhỏ cồn được đào thải qua nước tiểu, mồ hôi và hơi thở, gan mới là chiến trường chính trong cuộc chiến chống lại cồn. Hiểu rõ cơ chế này giúp chúng ta nhận thức được tầm quan trọng của việc sử dụng cồn có trách nhiệm, bảo vệ gan – “người hùng thầm lặng” của cơ thể khỏi bị quá tải và tổn thương. Uống cồn điều độ, hoặc tốt hơn nữa, hạn chế tối đa việc sử dụng cồn là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của chính mình.