Để thuốc cơ thể vào trong não thì phải vượt qua bao nhiêu hàng rào?

Hàng rào ngăn cản thuốc vào não: Ba lớp phòng thủ bảo vệ tế bào thần kinh

Thuốc xâm nhập vào não để phát huy tác dụng vốn là một nhiệm vụ đầy thách thức, đòi hỏi phải vượt qua một hệ thống bảo vệ phức tạp gồm ba hàng rào:

1. Hàng rào biểu mô mạch máu:

Hàng rào đầu tiên bảo vệ não là hàng rào biểu mô mạch máu. Tạo thành lớp lót bên trong của các mạch máu trong não, các tế bào biểu mô mạch máu này kết nối chặt chẽ với nhau bằng các mối nối chặt, tạo ra một lớp rào cản khó xuyên thấu. Hàng rào này kiểm soát sự vận chuyển các chất giữa máu và mô não, ngăn chặn các phân tử lớn và các phân tử ưa nước xâm nhập tự do.

2. Hàng rào máu- não:

Ngoài hàng rào biểu mô mạch máu, thuốc còn phải vượt qua hàng rào máu-não, hàng rào đặc biệt chỉ thấy ở não. Hàng rào này bao gồm các tế bào thần kinh đệm chuyên biệt gọi là tế bào sao mạch. Những tế bào có các chân mút rất dày đặc bao quanh các mao mạch não, tạo thành một hàng rào gần như không thể xuyên qua đối với các phân tử lớn và ưa nước.

3. Hàng rào nhu mô não:

Hàng rào thứ ba và cuối cùng mà thuốc phải vượt qua là hàng rào nhu mô não. Hàng rào này được hình thành bởi các tế bào đệm nhu mô não và các tế bào thần kinh đệm nhỏ hơn gọi là tế bào thiếu đệm sao. Các tế bào này tạo ra một lớp bảo vệ bên ngoài xung quanh các tế bào thần kinh, ngăn chặn các chất độc hại và các phân tử lạ khác xâm nhập vào môi trường tế bào thần kinh tinh tế.

Để vượt qua những hàng rào này, thuốc phải đáp ứng một số tiêu chí cụ thể. Chúng cần có khả năng tan trong chất béo để có thể khuếch tán qua hàng rào máu-não và phải đủ nhỏ để đi qua các mối nối chặt của hàng rào biểu mô mạch máu. Ngoài ra, thuốc phải có khả năng tương tác với các protein vận chuyển đặc biệt để hỗ trợ sự đi qua của chúng vào nhu mô não.

Sự tồn tại của những hàng rào này làm phát sinh những thách thức đáng kể trong việc đưa thuốc vào não để điều trị các bệnh thần kinh. Tuy nhiên, bằng cách hiểu biết về cơ chế hoạt động của những hàng rào này, các nhà nghiên cứu đang phát triển các chiến lược mới để vượt qua chúng và cải thiện việc cung cấp thuốc đến não.