Hay cáu gắt với người thân là bệnh gì?

Hay cáu gắt với người thân: Khi nào là dấu hiệu bệnh lý?

Sự cáu gắt, bực bội với người thân là điều ai cũng từng trải qua. Tuy nhiên, khi cảm xúc tiêu cực này trở nên thường xuyên, mãnh liệt và không kiểm soát được, vượt quá ngưỡng bình thường của cuộc sống hàng ngày, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo của một vấn đề sức khỏe tâm thần hoặc thể chất tiềm ẩn. Việc gán mác “bệnh” cho sự cáu gắt là chưa đủ chính xác, nhưng nó phản ánh một trạng thái không lành mạnh, cần được quan tâm và tìm hiểu nguyên nhân.

Không đơn giản chỉ là “tính tình”, sự cáu gắt quá mức với người thân có thể là triệu chứng của nhiều vấn đề khác nhau:

1. Vấn đề về thể chất: Như phần mở đầu đã đề cập, mệt mỏi do thiếu ngủ, đau mãn tính (như đau đầu, đau lưng, viêm khớp…) hoặc sự thay đổi hormone (trong giai đoạn tiền kinh nguyệt, mang thai, mãn kinh) có thể khiến ta dễ cáu gắt hơn. Cơ thể mệt mỏi, đau đớn sẽ làm giảm khả năng chịu đựng và kiểm soát cảm xúc, dẫn đến phản ứng tiêu cực với những người xung quanh, đặc biệt là những người thân quen – những người ta cảm thấy thoải mái hơn để thể hiện sự khó chịu của mình. Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng cũng có thể góp phần vào tình trạng này.

2. Rối loạn tâm lý: Đây là một nguyên nhân tiềm ẩn đáng lưu tâm. Trầm cảm, lo âu, rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) đều có thể biểu hiện qua sự cáu gắt, dễ nổi nóng. Người mắc trầm cảm thường cảm thấy mệt mỏi, chán nản, dễ bị kích thích, dẫn đến việc khó kiểm soát cảm xúc và hay cáu gắt với người thân. Tương tự, lo âu cũng gây ra sự căng thẳng mệt mỏi, dễ khiến người ta trở nên nhạy cảm và phản ứng thái quá với các kích thích nhỏ.

3. Các vấn đề khác: Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác như:

• Áp lực công việc, học tập: Áp lực quá lớn từ công việc hoặc học tập có thể khiến ta căng thẳng, dễ bực bội và trút giận lên người thân.
• Mối quan hệ gia đình căng thẳng: Những mâu thuẫn, bất đồng trong gia đình cũng là nguyên nhân gây ra sự cáu gắt.
• Tình trạng lạm dụng chất kích thích: Rượu bia, thuốc lá, ma túy… làm ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ, khiến người sử dụng dễ cáu gắt, hung hăng.
• Tính cách cá nhân: Mặc dù không phải là bệnh, nhưng một số người có tính cách nóng nảy, dễ nổi nóng bẩm sinh. Tuy nhiên, nếu mức độ cáu gắt tăng lên rõ rệt và ảnh hưởng đến cuộc sống, cần xem xét liệu có nguyên nhân khác nằm sâu hơn.

Khi nào cần tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp?

Nếu bạn nhận thấy sự cáu gắt với người thân của mình:

• Xảy ra thường xuyên và khó kiểm soát.
• Gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mối quan hệ với người thân.
• Kéo dài trong thời gian dài.
• Đi kèm với các triệu chứng khác như: mất ngủ, chán ăn, giảm năng lượng, suy nghĩ tiêu cực…

Đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Họ sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân chính xác và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, giúp bạn cải thiện chất lượng cuộc sống và duy trì những mối quan hệ lành mạnh với người thân. Sự cáu gắt không phải là điều không thể thay đổi, chỉ cần bạn chủ động tìm kiếm giải pháp.