GDP và GNP khác nhau như thế nào về quan điểm hạch toàn trong hệ thống tài khoản quốc gia (SNA)?

GDP và GNP: Hai Lăng Kính Phản Chiếu Sức Mạnh Kinh Tế Quốc Gia

Trong hệ thống tài khoản quốc gia (SNA), GDP (Tổng sản phẩm quốc nội) và GNP (Tổng sản phẩm quốc dân) là hai chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe và quy mô của một nền kinh tế. Tuy cả hai đều nhằm mục đích đo lường tổng giá trị sản xuất, chúng tiếp cận vấn đề từ hai góc độ hoàn toàn khác biệt, mang đến những thông tin bổ trợ quan trọng cho việc phân tích và hoạch định chính sách.

Sự khác biệt then chốt nằm ở quan điểm hạch toán được áp dụng:

• GDP (Tổng sản phẩm quốc nội): Hướng nội, Lấy Lãnh Thổ Làm Trung Tâm. GDP tập trung vào giá trị sản xuất diễn ra bên trong lãnh thổ của một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm). Điều này có nghĩa là GDP bao gồm giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ được sản xuất bởi cả công dân trong nước và người nước ngoài, miễn là hoạt động sản xuất diễn ra trên lãnh thổ quốc gia đó. Nó không quan tâm đến quốc tịch của người tạo ra sản phẩm, mà chỉ quan tâm đến vị trí địa lý của hoạt động sản xuất.

• GNP (Tổng sản phẩm quốc dân): Hướng ngoại, Lấy Công Dân Làm Trung Tâm. GNP, ngược lại, tập trung vào thu nhập của công dân một quốc gia, bất kể họ đang ở đâu trên thế giới. Nó bao gồm thu nhập của công dân trong nước và thu nhập từ các khoản đầu tư, tài sản ở nước ngoài, đồng thời loại trừ thu nhập của người nước ngoài làm việc trong nước. GNP quan tâm đến quyền sở hữu của các yếu tố sản xuất (lao động, vốn), chứ không phải địa điểm sản xuất.

Ví dụ để minh họa:

Hãy tưởng tượng một công ty đa quốc gia của Nhật Bản sản xuất ô tô tại Việt Nam. Giá trị sản xuất ô tô đó sẽ được tính vào GDP của Việt Nam (vì sản xuất diễn ra trên lãnh thổ Việt Nam), nhưng chỉ phần lợi nhuận được chuyển về Nhật Bản thuộc sở hữu của công dân Nhật mới được tính vào GNP của Nhật Bản. Ngược lại, thu nhập của một kỹ sư người Việt làm việc tại chi nhánh của công ty đó ở Nhật Bản sẽ được tính vào GNP của Việt Nam, nhưng không tính vào GDP của Việt Nam.

Tác động của sự khác biệt:

Sự khác biệt trong quan điểm hạch toán này có những tác động quan trọng trong việc phân tích kinh tế:

• Đối với các quốc gia có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn: GDP thường cao hơn GNP, vì GDP bao gồm toàn bộ sản lượng do các công ty nước ngoài tạo ra trên lãnh thổ của quốc gia đó, trong khi GNP chỉ tính phần thu nhập thuộc về công dân.
• Đối với các quốc gia có nhiều công dân làm việc ở nước ngoài và gửi tiền về nước: GNP có thể cao hơn GDP, vì GNP bao gồm cả kiều hối gửi về từ công dân làm việc ở nước ngoài.

Kết luận:

GDP và GNP không mâu thuẫn mà bổ sung cho nhau. GDP cho thấy sức mạnh sản xuất bên trong một quốc gia, trong khi GNP phản ánh sức mạnh thu nhập của người dân quốc gia đó. Việc sử dụng cả hai chỉ số, kết hợp với các chỉ số kinh tế khác, sẽ cung cấp một bức tranh toàn diện hơn về tình hình kinh tế của một quốc gia, giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra các quyết định phù hợp để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế.