Tại sao chi phí vận tải ở Việt Nam cao?

Gánh nặng vận tải: Vì sao chi phí logistics ở Việt Nam vẫn “cao ngất”?

Việt Nam, với vị thế là một quốc gia đang phát triển năng động, đang đối mặt với một thách thức không nhỏ: chi phí vận tải và logistics cao ngất ngưởng. Điều này không chỉ kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp nội địa, mà còn làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Vậy, nguyên nhân sâu xa của vấn đề này nằm ở đâu? Câu trả lời không đơn thuần chỉ là một yếu tố, mà là sự tổng hòa của nhiều vấn đề phức tạp đan xen nhau.

Đúng như nhận định ban đầu, năng lực hạn chế của các doanh nghiệp vận tải nội địa đóng vai trò then chốt. Nhiều doanh nghiệp vẫn hoạt động theo mô hình nhỏ lẻ, thiếu đầu tư vào công nghệ và quản lý hiện đại. Hệ quả là hiệu quả vận hành thấp, chi phí vận chuyển cao do sự lãng phí nhiên liệu, thời gian và nhân lực. Việc thiếu sự liên kết, hợp tác giữa các doanh nghiệp cũng góp phần làm gia tăng chi phí do sự chồng chéo trong khâu vận chuyển, thiếu hệ thống kho bãi và trung chuyển đồng bộ.

Bên cạnh đó, sự thiếu hụt một hệ thống thông tin hiện đại, minh bạch và toàn diện là một điểm yếu chí mạng. Việc thiếu kết nối dữ liệu giữa các bên liên quan trong chuỗi cung ứng – từ nhà sản xuất, nhà cung cấp, đến nhà vận chuyển và người tiêu dùng – dẫn đến sự thiếu hiệu quả trong quản lý, dự báo và tối ưu hóa quá trình vận chuyển. Thông tin vận chuyển thiếu chính xác, chậm trễ, gây ra những rủi ro không cần thiết và làm tăng chi phí xử lý sự cố.

Thêm vào đó, khung pháp lý phức tạp và nhiều quy định rườm rà trong lĩnh vực logistics chính là “cái bẫy” khiến chi phí vận tải leo thang. Các thủ tục hành chính rườm rà, thiếu minh bạch, cùng với sự thiếu nhất quán trong việc thực thi pháp luật, tạo ra những rào cản đáng kể cho các doanh nghiệp. Sự thiếu rõ ràng trong các quy định về thuế, phí, và các loại lệ phí khác cũng làm tăng thêm gánh nặng tài chính cho các doanh nghiệp vận tải.

Cuối cùng, yếu tố cơ sở hạ tầng cũng góp phần không nhỏ vào bức tranh chi phí vận tải cao. Mạng lưới đường bộ, đường sắt, cảng biển và sân bay vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu vận chuyển ngày càng tăng của nền kinh tế. Sự thiếu hụt các tuyến đường giao thông hiện đại, chất lượng hạ tầng xuống cấp, tình trạng ùn tắc giao thông thường xuyên xảy ra đều làm gia tăng thời gian vận chuyển và chi phí nhiên liệu.

Để giải quyết vấn đề này, cần có một giải pháp tổng thể, bao gồm việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp vận tải thông qua đầu tư công nghệ, thúc đẩy hợp tác và liên kết, hoàn thiện khung pháp lý minh bạch, đơn giản hóa thủ tục hành chính và đặc biệt là đầu tư mạnh mẽ vào phát triển cơ sở hạ tầng giao thông hiện đại, đồng bộ. Chỉ khi đó, gánh nặng vận tải mới có thể được giảm nhẹ, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.