Tăng trưởng kinh tế được biểu hiện như thế nào?

Tăng trưởng kinh tế: Sự nở rộ hay ảo ảnh thịnh vượng?

Tăng trưởng kinh tế, một khái niệm tưởng chừng đơn giản, lại ẩn chứa nhiều tầng nghĩa phức tạp hơn ta tưởng. Thông thường, người ta định nghĩa nó như sự gia tăng quy mô sản xuất hàng hóa và dịch vụ của một nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định, thường được đo lường thông qua Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Một GDP tăng trưởng mạnh mẽ thường được xem là dấu hiệu của một nền kinh tế khỏe mạnh, thịnh vượng. Những con số ấn tượng, những biểu đồ hướng lên, tất cả đều vẽ nên một bức tranh rạng rỡ về sự phát triển.

Tuy nhiên, sự thật lại không đơn giản như những con số khô khan ấy. Tăng trưởng kinh tế, xét cho cùng, chỉ là một thước đo về tổng sản lượng, chứ không phải là thước đo của hạnh phúc hay sự công bằng. Tại nhiều quốc gia, sự giàu có được tạo ra không được phân bổ một cách đồng đều. Tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ có thể che giấu một thực tế phũ phàng: bất bình đẳng kinh tế ngày càng gia tăng. Thu nhập bình quân đầu người tăng cao, nhưng đó chỉ là con số trung bình, che khuất đi hiện thực là một bộ phận dân cư vẫn chìm trong đói nghèo, thiếu thốn cơ hội phát triển. Những khu ổ chuột chen chúc vẫn tồn tại bên cạnh những tòa nhà chọc trời, minh chứng rõ ràng nhất cho sự chênh lệch này.

Một ví dụ điển hình là sự phát triển kinh tế thần tốc của một số quốc gia Đông Nam Á. GDP tăng chóng mặt, thu hút đầu tư nước ngoài, nhưng song hành cùng đó là sự gia tăng đáng kể khoảng cách giàu nghèo, tạo ra một tầng lớp siêu giàu và một tầng lớp đông đảo lao động nghèo khổ. Tăng trưởng kinh tế trong trường hợp này, chỉ là một sự “phát triển lệch lạc”, không phản ánh được toàn bộ bức tranh kinh tế – xã hội.

Do đó, cần phân biệt rõ ràng giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế. Tăng trưởng kinh tế chỉ là một phần, thậm chí chỉ là một mặt của phát triển kinh tế. Phát triển kinh tế bao hàm nhiều yếu tố rộng lớn hơn, bao gồm cả tăng trưởng kinh tế, nhưng còn hướng đến các mục tiêu cao cả hơn như: cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nghèo đói, bảo vệ môi trường, nâng cao trình độ dân trí, phát triển bền vững… Chỉ khi nào tăng trưởng kinh tế được kết hợp hài hòa với sự phát triển bền vững và công bằng xã hội, thì mới có thể nói đến một sự phát triển kinh tế thực sự, mang lại lợi ích cho toàn xã hội. Tăng trưởng kinh tế không nên là mục tiêu cuối cùng, mà chỉ là một công cụ để đạt được mục tiêu phát triển bền vững và thịnh vượng đích thực cho toàn dân.