Vần Liền Gieo ở đâu?

Vần liền gieo ở đâu? Câu hỏi tưởng chừng đơn giản này lại mở ra một không gian rộng lớn, trải dài từ những lời ru ngọt ngào của bà, những câu chuyện cổ tích vang vọng trong ký ức, cho đến những áng thơ văn hào hùng của dân tộc. Nó không chỉ hiện diện ở một địa điểm cụ thể nào, mà là một hiện tượng thẩm mỹ xuyên suốt lịch sử văn học Việt Nam, thậm chí lan tỏa cả vào đời sống thường nhật.

Vần liền gieo không phải là một “vật thể” có thể chỉ tay xác định vị trí. Nó là một “hiện tượng”, một kỹ thuật nghệ thuật ẩn mình trong cấu trúc âm thanh của ngôn từ. Ta có thể bắt gặp nó trong những câu ca dao quen thuộc, nhẹ nhàng như hơi thở: “Thân em như tấm lụa đào/ Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.” Âm “ao” liền mạch vang vọng, tạo nên sự mềm mại, quyến rũ, phản ánh chính tâm trạng e ấp của người con gái.

Hay trong những câu tục ngữ ngắn gọn, hàm súc, vần liền gieo lại đóng vai trò nhấn mạnh thông điệp: “Có công mài sắt có ngày nên kim”. Âm “im” được lặp lại khẳng định sự kiên trì, bền bỉ sẽ dẫn đến thành công. Sự liền mạch này không chỉ dễ nhớ mà còn tạo nên một sức nặng, một sự chắc chắn cho lời khuyên.

Thậm chí, ngay cả trong những câu nói thường ngày, không mang tính nghệ thuật cao, ta vẫn vô tình sử dụng vần liền gieo. Một đứa trẻ líu lo: “Mẹ ơi, cho con kẹo!” Âm “eo” tự nhiên được lặp lại, tạo nên sự ngộ nghĩnh, đáng yêu. Điều này chứng tỏ vần liền gieo không phải là một quy tắc cứng nhắc, mà là một phần tự nhiên của ngôn ngữ, được con người vận dụng một cách tiềm thức.

Tóm lại, vần liền gieo không ở một “đâu” cụ thể. Nó ở trong trái tim người nghệ sĩ, trong hơi thở của ngôn ngữ, trong sự vang vọng của những câu thơ, câu ca, câu chuyện đời thường. Nó là một phần không thể tách rời của văn học Việt Nam, một minh chứng cho sự tinh tế và giàu có của ngôn ngữ dân tộc. Nó tồn tại khắp nơi, chỉ cần ta biết lắng nghe và cảm nhận.