Đất nước Việt Nam có từ bao giờ?

Câu hỏi Đất nước Việt Nam có từ bao giờ? là một câu hỏi không hề đơn giản, thậm chí có thể nói là một bài toán lịch sử đầy thách thức. Không tồn tại một mốc thời gian cụ thể, một ngày tháng năm nào đó đánh dấu sự ra đời của quốc gia Việt Nam như chúng ta hiểu ngày nay. Câu trả lời đòi hỏi sự tổng hợp kiến thức từ nhiều ngành khoa học, từ khảo cổ học, địa chất học, ngôn ngữ học cho đến lịch sử học và nhân chủng học, để dựng lại bức tranh lịch sử phức tạp và đa chiều của dân tộc Việt.

Bằng chứng khảo cổ học đã tiết lộ sự hiện diện của người tiền sử trên vùng đất Việt Nam từ rất sớm, thậm chí có thể lên đến hàng chục nghìn năm trước. Những di chỉ khảo cổ học phong phú, trải dài khắp lãnh thổ từ Bắc vào Nam, như di chỉ Sơn Vi (Phú Thọ), di chỉ Núi Đọ (Thanh Hoá), hay các di chỉ tiền sử ở các tỉnh miền Trung và Nam Bộ, là những bằng chứng hùng hồn minh chứng cho quá trình cư trú lâu dài của con người trên mảnh đất này. Những công cụ đá, đồ gốm, xương động vật được tìm thấy trong các di chỉ này không chỉ cho thấy trình độ kỹ thuật và sinh hoạt của người tiền sử, mà còn hé lộ những nét sơ khai của văn hoá Việt Nam trong thời kỳ đồ đá.

Tuy nhiên, sự hiện diện của con người không đồng nghĩa với sự hình thành quốc gia. Việc xác định thời điểm hình thành quốc gia Việt Nam như một thực thể chính trị độc lập, với lãnh thổ, văn hoá và bản sắc riêng biệt, là một quá trình lịch sử phức tạp và kéo dài hàng thiên niên kỷ. Từ các bộ lạc sơ khai, trải qua quá trình đấu tranh, liên kết và phát triển, các cộng đồng người Việt đã dần hình thành nên những nền văn hoá riêng biệt, với những đặc trưng văn hoá, tín ngưỡng và tổ chức xã hội khác nhau.

Thời kỳ Văn Lang – Âu Lạc, được ghi nhận trong sử sách, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quá trình hình thành quốc gia. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là một giai đoạn trong lịch sử dài lâu, và lãnh thổ, phạm vi ảnh hưởng của các quốc gia cổ đại này vẫn còn nhiều tranh luận. Quá trình hình thành và phát triển của quốc gia Việt Nam không phải là một đường thẳng, mà là một quá trình ngoằn ngoèo, với nhiều biến động, thăng trầm, chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài. Có những thời kỳ bị đô hộ, bị xâm lược, nhưng cũng có những thời kỳ độc lập, tự chủ, khẳng định chủ quyền và xây dựng nên một nền văn hoá độc đáo, riêng biệt.

Do đó, việc khẳng định một mốc thời gian chính xác cho sự ra đời của quốc gia Việt Nam là không khả thi. Câu hỏi Đất nước Việt Nam có từ bao giờ? không phải là một câu hỏi có thể trả lời bằng một con số, mà là một quá trình lịch sử lâu dài, cần được tiếp tục nghiên cứu, khám phá và làm sáng tỏ bằng sự đóng góp của nhiều ngành khoa học và sự nỗ lực không ngừng của các nhà nghiên cứu. Điều quan trọng là chúng ta nhận thức được quá trình hình thành và phát triển lâu dài, phức tạp của quốc gia mình, trân trọng lịch sử và văn hoá dân tộc, để xây dựng một tương lai tươi sáng cho đất nước.