Miền Bắc gọi là bát, miền Nam là chén, còn miền Trung gọi là đọi. Từ này, từng xuất hiện trong thành ngữ Ăn không nên đọi, nói không nên lời, nhưng nay ít được sử dụng, chỉ còn một vài vùng dùng.
Miền Bắc ăn ”bát”, Miền Trung ăn ”đọi”, Miền Nam ăn ”chén”
Trong ngôn ngữ Việt Nam, mỗi vùng miền lại có những cách gọi tên đồ vật khác nhau. Một ví dụ điển hình là với vật dụng đựng thức ăn, người miền Bắc gọi là “bát”, miền Nam gọi là “chén”, còn miền Trung lại sử dụng từ “đọi”.
Từ “đọi” này từng xuất hiện trong thành ngữ quen thuộc “Ăn không nên đọi, nói không nên lời”, ngụ ý sự vô dụng, không đem lại kết quả. Tuy nhiên, hiện nay thành ngữ này ít được sử dụng và chỉ còn phổ biến ở một số vùng miền Trung.
Đối với người miền Trung, “đọi” là một vật dụng thiết yếu trong đời sống thường nhật. Đây là một loại bát nhỏ, thường được làm bằng gốm sứ, có hình dáng tròn và nông, thường dùng để đựng nước chấm, thức ăn hoặc các món ăn nhỏ như chè, bánh trôi nước.
Nguồn gốc của từ “đọi” đến nay vẫn còn là một bí ẩn. Một số giả thuyết cho rằng từ này có thể bắt nguồn từ tiếng Hán “tỏa”, nghĩa là đựng đồ ăn. Theo thời gian, khi người miền Trung tiếp nhận và sử dụng từ này, nó đã biến âm thành “đọi”.
Có thể nói, từ “đọi” không chỉ là một từ ngữ đơn thuần mà còn ẩn chứa những nét văn hóa độc đáo của người miền Trung. Nó không đơn thuần là một chiếc bát đựng thức ăn mà còn phản ánh cả lối sống và cách sử dụng ngôn ngữ của người dân nơi đây.
Sự đa dạng trong cách gọi tên đồ vật của các vùng miền chính là một trong những nét đẹp của tiếng Việt, thể hiện sự phong phú và đa dạng của bản sắc văn hóa Việt Nam. Dù là “bát”, “chén” hay “đọi”, chúng đều mang một ý nghĩa riêng, góp phần tạo nên bức tranh ngôn ngữ đầy màu sắc của đất nước ta.