Thời kỳ trước, khu vực miền Tây Nam Bộ được người dân quen gọi là ba tỉnh: Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên, song thực tế hành chính phức tạp hơn nhiều. Sự phân chia này mang tính truyền miệng, khác với phân định chính thức của triều đình.
Hồi xưa miền Tây Nam Bộ: Hành trình tìm hiểu những vùng đất xưa
Khi nhắc đến vùng đồng bằng sông Cửu Long, người ta thường quen thuộc với cụm từ “miền Tây”. Tuy nhiên, trong quá khứ, cách phân chia hành chính của khu vực này lại phức tạp hơn nhiều so với hình dung của chúng ta.
Truyền thuyết về “ba tỉnh miền Tây”
Trong truyền thuyết dân gian, miền Tây được người dân quen gọi là “ba tỉnh”: Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên. Sự phân chia này có nguồn gốc từ đầu thế kỷ 18, khi chúa Nguyễn tiếp quản vùng đất này từ tay người Khmer. Lúc bấy giờ, khu vực này được chia thành ba dinh: Vĩnh Long, An Giang và Hà Tiên.
Sự phức tạp của phân chia hành chính
Tuy nhiên, phân chia hành chính thực tế lại không đơn giản như vậy. Triều đình nhà Nguyễn đã liên tục điều chỉnh địa giới hành chính, dẫn đến sự thay đổi về số lượng tỉnh thành trong khu vực. Trong thời kỳ đầu thế kỷ 19, song song với ba dinh đã kể trên, còn có thêm một số trấn, phủ và huyện trực thuộc.
Sự biến đổi của địa giới hành chính
Năm 1808, Trấn Giang Thành được thành lập, bao gồm các huyện An Châu (nay thuộc An Giang), Kiên Giang, Trấn Giang (nay thuộc Kiên Giang). Năm 1832, trấn này được đổi tên thành tỉnh Hà Tiên.
Năm 1836, một biến động lớn xảy ra khi dinh Vĩnh Long được chia thành hai dinh Vĩnh Long Thượng và Vĩnh Long Hạ. Đến năm 1849, hai dinh này được đổi tên thành tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Định Tường.
Năm 1857, dinh An Giang được đổi tên thành tỉnh An Giang, gồm phủ Tuy Biên (nay thuộc An Giang), phủ Đông Xuyên (nay thuộc Đồng Tháp) và phủ Kiến An (nay thuộc Kiên Giang).
Những tỉnh thành ngày nay
Sau nhiều lần điều chỉnh hành chính, đến cuối thời nhà Nguyễn, khu vực miền Tây Nam Bộ bao gồm 11 tỉnh thành, trong đó có 7 tỉnh vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay:
- Vĩnh Long
- An Giang
- Định Tường (sau đổi tên thành Tiền Giang)
- Hà Tiên (sau đổi tên thành Kiên Giang)
- Kiên An (sau đổi tên thành Cà Mau)
- Trấn Biên (sau đổi tên thành Long Xuyên, nay là thành phố Long Xuyên)
- Kiến Hòa (sau đổi tên thành Trà Vinh)
Kết luận
Sự phân chia hành chính phức tạp trong quá khứ của miền Tây Nam Bộ phản ánh những biến động lịch sử của vùng đất này. Từ “ba tỉnh” theo truyền miệng đến 11 tỉnh thành vào cuối thời nhà Nguyễn, khu vực này đã trải qua những giai đoạn phát triển và thay đổi khác nhau. Hành trình tìm hiểu những vùng đất xưa giúp chúng ta hiểu sâu hơn về lịch sử và văn hóa của một vùng đất trù phú và giàu truyền thống.