Apa arti bahasa menurut KBBI?

Lebih daripada Sekadar Kata: Mengupas Definisi Bahasa Menurut KBBI

Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI) mentakrifkan bahasa sebagai sistem lambang bunyi yang dipilih sewenang-wenang. Definisi ringkas ini, walau bagaimanapun, menyimpan kedalaman makna yang jauh lebih luas daripada sekadar susunan kata-kata. Ia merupakan kunci kepada kehidupan sosial manusia, merupakan alat komunikasi, interaksi, dan pembinaan identiti yang amat penting. Lebih daripada sekadar alat untuk menyampaikan maklumat, bahasa membentuk landskap sosial kita, membentuk budaya, dan mencorakkan persepsi realiti.

Ke’sewenang-wenangan’ pemilihan lambang bunyi ini merujuk kepada sifat arbitrari bahasa. Tiada hubungan intrinsik antara bunyi tertentu dengan makna yang diwakilinya. Sebagai contoh, kata “meja” dalam Bahasa Melayu tidak mempunyai sebarang kaitan fizikal dengan objek meja itu sendiri. Perkaitan ini hanya tercipta melalui persetujuan bersama dalam sesebuah komuniti penutur. Inilah yang menjadikan bahasa unik dan berbeza antara satu kelompok masyarakat dengan kelompok masyarakat yang lain. Perkataan untuk “meja” berbeza dalam Bahasa Inggeris (“table”), Bahasa Perancis (“table”), dan begitulah seterusnya. Keunikan ini juga meliputi struktur tatabahasa, intonasi, dan dialek yang pelbagai.

Fungsi bahasa melampaui sekadar pertukaran maklumat. Ia merupakan jembatan utama dalam membina dan mengekalkan hubungan sosial. Melalui bahasa, kita mampu menyatakan perasaan, memahami emosi orang lain, berkongsi nilai dan kepercayaan, dan seterusnya membentuk ikatan sosial yang kukuh. Bayangkan sebuah masyarakat tanpa bahasa; tiada interaksi, tiada kerjasama, tiada perkongsian pengalaman. Ketiadaan bahasa akan melumpuhkan kemampuan manusia untuk membina tamadun.

Lebih daripada itu, bahasa memainkan peranan penting dalam membentuk dan mengekalkan identiti kolektif sesebuah komuniti. Ia menjadi wadah untuk mengekalkan warisan budaya, mengembangkan pemikiran kritis, dan menyatukan masyarakat melalui nilai-nilai dan kepercayaan bersama. Bahasa ibarat nadi kehidupan sesebuah budaya, yang mengalirkan sejarah, tradisi, dan aspirasi daripada satu generasi ke generasi yang lain. Kehilangan sesebuah bahasa bermakna kehilangan sebahagian daripada khazanah budaya manusia.

Kesimpulannya, definisi bahasa menurut KBBI sebagai sistem lambang bunyi yang dipilih sewenang-wenang memberikan gambaran yang ringkas tetapi tepat tentang peranannya yang kompleks dan multidimensi dalam kehidupan manusia. Ia bukan sekadar alat komunikasi, tetapi juga alat pembinaan identiti, pembina hubungan, dan penjaga khazanah budaya. Memahami definisi ini membuka perspektif yang lebih luas tentang betapa pentingnya bahasa dalam membentuk dunia kita.