Apa pengertian intensifikasi dan ekstensifikasi?

Intensifikasi vs. Ekstensifikasi: Dua Strategi Berbeza Menuju Sekuriti Makanan

Dalam dunia pertanian yang sentiasa menuntut peningkatan pengeluaran bagi menampung keperluan penduduk yang semakin berkembang, dua strategi utama sering dibincangkan: intensifikasi dan ekstensifikasi. Walaupun kedua-duanya bertujuan meningkatkan hasil pertanian, pendekatan dan implikasinya berbeza secara signifikan. Memahami perbezaan ini penting untuk merancang strategi pembangunan pertanian yang lestari dan mampan.

Intensifikasi: Menggali Potensi Tanah Sedia Ada

Intensifikasi pertanian, secara ringkasnya, ialah usaha untuk meningkatkan produktiviti daripada unit kawasan pertanian yang sedia ada. Ia bukan sekadar tentang menambah kuantiti, tetapi lebih kepada peningkatan kualiti dan kecekapan. Bayangkan sebuah ladang padi seluas satu hektar. Intensifikasi akan menumpukan kepada bagaimana untuk meningkatkan hasil padi daripada ladang tersebut tanpa perlu menambahkan keluasannya.

Strategi intensifikasi boleh melibatkan pelbagai kaedah, antaranya:

• Penggunaan input yang lebih efisien: Ini termasuk penggunaan baja dan racun perosak yang lebih berkesan dan tepat, mengurangkan pembaziran serta kesan negatif terhadap alam sekitar.
• Penggunaan teknologi canggih: Penanaman secara hidroponik atau aeroponik, penggunaan sensor untuk memantau keadaan tanaman, dan penggunaan jentera pertanian moden dapat meningkatkan hasil dan kecekapan.
• Peningkatan baka tanaman dan ternakan: Pemilihan benih dan anak benih yang bermutu tinggi, tahan penyakit dan berdaya hasil tinggi merupakan kunci kepada intensifikasi yang berjaya.
• Pengurusan tanah yang optimum: Teknik seperti penggiliran tanaman, penanaman campur, dan penggunaan baja organik membantu mengekalkan kesuburan tanah dan kesihatan ekosistem.
• Sistem pengairan yang cekap: Sistem pengairan titisan atau pengairan mikro dapat menjimatkan air dan memastikan tanaman mendapat jumlah air yang mencukupi.

Ekstensifikasi: Meluaskan Kawasan Pertanian

Berbeza dengan intensifikasi, ekstensifikasi melibatkan peningkatan pengeluaran pertanian melalui pengembangan kawasan penanaman. Ini bermaksud membuka kawasan baru untuk aktiviti pertanian, sama ada dengan menebang hutan, mendalamkan kawasan paya, atau menukarkan kawasan lain kepada kawasan pertanian.

Walaupun ekstensifikasi kelihatan mudah dan pantas untuk meningkatkan pengeluaran, ia menimbulkan beberapa cabaran dan implikasi negatif, antaranya:

• Kemusnahan habitat semula jadi: Pembukaan kawasan baru untuk pertanian seringkali mengakibatkan kehilangan habitat hidupan liar dan kepelbagaian biologi.
• Peningkatan kadar hakisan tanah: Kawasan yang baru dibuka selalunya lebih terdedah kepada hakisan tanah, yang boleh menyebabkan kemerosotan kualiti tanah dalam jangka masa panjang.
• Penggunaan sumber yang tidak lestari: Ekstensifikasi seringkali memerlukan penggunaan air dan input lain yang lebih banyak, yang boleh memberi tekanan kepada sumber alam sekitar.
• Konflik penggunaan tanah: Perluasan kawasan pertanian boleh mencetuskan konflik dengan penggunaan tanah lain, seperti kawasan perumahan, industri, atau kawasan perlindungan.

Kesimpulan:

Intensifikasi dan ekstensifikasi merupakan dua strategi yang boleh digunakan untuk meningkatkan pengeluaran pertanian. Namun, intensifikasi dilihat sebagai pendekatan yang lebih lestari dan mampan dalam jangka panjang kerana ia menumpukan kepada peningkatan kecekapan dan pengoptimuman sumber sedia ada. Ekstensifikasi, walaupun menawarkan peningkatan pengeluaran secara pantas, perlu dikaji dengan teliti untuk mengelakkan kesan negatif terhadap alam sekitar dan kesejahteraan masyarakat. Satu pendekatan yang seimbang, menggabungkan unsur-unsur intensifikasi dan ekstensifikasi yang bijak, merupakan kunci kepada pembangunan pertanian yang benar-benar mampan.