Apa saja 10 faktor yang memengaruhi ketahanan pangan?

10 Faktor Penentu Ketahanan Pangan: Lebih daripada Sekadar Memadai Makanan

Ketahanan pangan, iaitu akses kepada makanan yang cukup, selamat, dan berkhasiat untuk menjalani kehidupan yang sihat dan aktif, bukanlah semata-mata soal kuantiti makanan yang ada. Ia merupakan satu jaringan kompleks yang dipengaruhi oleh pelbagai faktor saling berkaitan. Kegagalan menangani satu faktor sahaja boleh menjejaskan keseluruhan sistem, mengakibatkan ketidakstabilan dan mengancam akses kepada makanan bagi sebilangan besar penduduk. Berikut adalah 10 faktor utama yang mempengaruhi ketahanan pangan di peringkat global dan tempatan:

1. Pertumbuhan Penduduk yang Pesat: Peningkatan populasi dunia secara mendadak mencipta permintaan makanan yang semakin meningkat, melebihi kemampuan pengeluaran sedia ada jika tiada inovasi dan strategi pengurusan yang cekap. Ini khususnya ketara di negara membangun dengan kadar pertumbuhan penduduk yang tinggi.

2. Kemiskinan dan Ketidaksamaan Pendapatan: Keupayaan untuk mendapatkan makanan bergantung secara langsung kepada kemampuan ekonomi. Kemiskinan melarang akses kepada makanan berkhasiat, memaksa individu untuk bergantung kepada makanan murah yang kurang berkhasiat, seterusnya menjejaskan kesihatan dan produktiviti. Ketidaksamaan pendapatan juga mengagihkan sumber makanan secara tidak adil.

3. Perubahan Iklim dan Bencana Alam: Fenomena cuaca ekstrem seperti kemarau, banjir, dan ribut taufan merosakkan tanaman, haiwan ternakan, dan infrastruktur pertanian, mengakibatkan kekurangan bekalan makanan dan peningkatan harga. Perubahan iklim juga menjejaskan produktiviti pertanian dalam jangka panjang.

4. Ketidakstabilan Politik dan Konflik: Keganasan, peperangan, dan ketidakstabilan politik mengganggu pengeluaran, pengedaran, dan akses kepada makanan. Kehilangan nyawa, perpindahan penduduk, dan kerosakan infrastruktur pertanian menyumbang kepada krisis makanan.

5. Pembaziran Makanan: Dari ladang hingga ke meja makan, pembaziran makanan di semua peringkat rantaian bekalan merupakan isu besar. Pengurusan dan penyimpanan yang tidak cekap, amalan pertanian yang tidak mampan, dan tabiat pengguna yang membazir menyumbang kepada kekurangan makanan yang boleh dielakkan.

6. Sistem Pengedaran yang Lemah: Ketiadaan infrastruktur pengangkutan yang baik, kemudahan penyimpanan yang kurang memuaskan, dan sistem logistik yang lemah menyukarkan pengagihan makanan dari kawasan pengeluaran kepada pengguna, mengakibatkan peningkatan harga dan kerosakan makanan.

7. Ketidakseimbangan Jantina: Wanita seringkali mempunyai akses yang terhad kepada sumber pertanian, pendidikan, dan peluang ekonomi. Ini menghadkan penyertaan mereka dalam pengeluaran makanan dan menyumbang kepada ketidakamanan makanan, terutamanya di kawasan luar bandar.

8. Kekurangan Zat Mikronutrien (Malnutrisi): Walaupun makanan mungkin mencukupi dari segi kuantiti, kekurangan zat mikronutrien seperti vitamin dan mineral boleh menyebabkan masalah kesihatan yang serius. Ini sering berlaku di kalangan masyarakat yang bergantung kepada diet yang monoton dan kurang pelbagai.

9. Pengeluaran Makanan yang Tidak Mencukupi: Teknologi pertanian yang ketinggalan, kekurangan pelaburan dalam penyelidikan dan pembangunan, dan amalan pertanian yang tidak mampan boleh menghadkan pengeluaran makanan untuk memenuhi permintaan penduduk yang semakin meningkat.

10. Harga Makanan yang Tidak Stabil: Fluktuasi harga makanan yang kerap disebabkan oleh pelbagai faktor seperti perubahan cuaca, spekulasi pasaran, dan dasar kerajaan boleh menjejaskan akses kepada makanan, terutamanya bagi golongan berpendapatan rendah.

Menangani isu ketahanan pangan memerlukan pendekatan holistik dan bersepadu yang menangani semua faktor di atas. Kerjasama antara kerajaan, sektor swasta, organisasi bukan kerajaan, dan masyarakat setempat adalah penting untuk membina sistem makanan yang mampan dan memastikan akses kepada makanan yang berkhasiat untuk semua.