Kenapa orang bisa kesetrum dengan orang lain?

Kejutan Kecil: Mengapa Kita Boleh “Kesetrum” Orang Lain?

Pernahkah anda mengalami situasi di mana anda menyentuh seseorang, dan tiba-tiba, kedua-dua anda digegaskan oleh satu renjatan elektrik yang kecil, tetapi mengejutkan? Kejadian ini, yang sering kita sebut sebagai “kesetrum” antara individu, sebenarnya merupakan fenomena perpindahan cas elektrik statik. Ia bukanlah sesuatu yang berbahaya, tetapi penjelasan di sebalik kejadian ini agak menarik dan mungkin kurang difahami ramai.

Berbeza dengan elektrik yang kita gunakan di rumah, yang mengalir menerusi wayar, elektrik statik dihasilkan daripada ketidakseimbangan cas elektrik pada permukaan objek. Bayangkan setiap atom mengandungi zarah-zarah bercas positif (proton) dan negatif (elektron). Dalam keadaan normal, jumlah cas positif dan negatif adalah seimbang. Namun, geseran antara dua permukaan boleh menyebabkan perpindahan elektron daripada satu permukaan ke permukaan yang lain. Permukaan yang kehilangan elektron akan menjadi bercas positif, manakala permukaan yang menerima elektron akan bercas negatif.

Contohnya, berjalan di atas permaidani dengan kasut beralas getah boleh menyebabkan elektron daripada permaidani dipindahkan ke badan anda. Akibatnya, badan anda akan menyimpan cas elektrik statik yang negatif. Apabila anda kemudiannya menyentuh seseorang, cas elektrik statik ini akan mencari laluan untuk menyeimbangkan diri. Laluan itu ialah melalui badan individu tersebut, menyebabkan renjatan elektrik kecil yang kita rasakan. Semakin besar ketidakseimbangan cas, semakin kuat renjatan yang dihasilkan.

Faktor-faktor seperti kelembapan udara, jenis pakaian, dan jenis permukaan yang disentuh mempengaruhi pengumpulan dan pelepasan cas elektrik statik ini. Udara yang kering menggalakkan pengumpulan cas statik, justeru “kesetrum” lebih kerap berlaku dalam persekitaran yang kering. Begitu juga, pakaian daripada bahan sintetik cenderung untuk menghasilkan lebih banyak cas statik berbanding pakaian daripada bahan semula jadi seperti kapas.

Kesimpulannya, “kesetrum” antara individu bukanlah sesuatu yang misteri. Ia merupakan fenomena fizikal yang mudah dijelaskan, iaitu perpindahan cas elektrik statik yang terkumpul akibat geseran. Walaupun renjatan yang dihasilkan kecil dan tidak membahayakan, memahami proses ini membantu kita menghargai fenomena elektrik yang berlaku di sekeliling kita setiap hari. Ia juga mengingatkan kita tentang kekuatan elektrik statik yang, meskipun tidak kelihatan, wujud dan mempengaruhi kehidupan kita dalam pelbagai cara yang menarik.