Kenapa tangan terasa kesetrum saat bersentuhan?

Kesetrum Tiba-tiba: Fenomena Perpindahan Cas Elektrik

Pernahkah anda mengalami sensasi “kesetrum” yang tiba-tiba apabila menyentuh seseorang? Sensasi seakan-akan kejutan elektrik kecil ini, walaupun tidak berbahaya, seringkali mengejutkan. Ramai yang mengaitkannya dengan cuaca kering atau selepas berjalan di atas permaidani. Namun, penjelasannya lebih rumit daripada sekadar “cuaca kering”. Pernyataan “badan kita mempunyai lebih banyak elektron dan menyentuh kulit orang lain yang mempunyai lebih banyak proton” merupakan penyederhanaan yang perlu dijelaskan dengan lebih terperinci.

Sebenarnya, fenomena “kesetrum” ini bukan berkaitan dengan lebihan elektron dan proton secara langsung seperti yang sering disederhanakan. Ia lebih tepat dijelaskan sebagai perpindahan cas statik. Cas statik terbentuk apabila terdapat ketidakseimbangan cas elektrik pada permukaan suatu objek. Ini terjadi akibat geseran. Bayangkan anda berjalan di atas permaidani bulu. Geseran antara tapak kasut anda dan permaidani menyebabkan elektron, yang bercas negatif, berpindah daripada permaidani ke kasut anda. Akibatnya, badan anda kini mempunyai lebihan elektron, menjadi bercas negatif.

Anda kini berada dalam keadaan “bercas”. Elektron-elektron ini tidak bergerak dengan bebas, sebaliknya terkumpul di permukaan badan anda. Apabila anda menyentuh seseorang, cas negatif ini mencari jalan untuk mencapai keseimbangan. Ia akan mengalir dengan pantas ke orang yang anda sentuh, yang mungkin bercas positif (atau kurang negatif) berbanding anda. Aliran cas ini, walaupun amat kecil, dirasakan sebagai kejutan elektrik atau “kesetrum”.

Jadi, bukannya perbezaan antara elektron dan proton yang menyebabkan “kesetrum”, tetapi perbezaan ketumpatan cas antara badan anda dan individu lain. Lebih besar perbezaan ketumpatan cas, lebih kuat “kejutan” yang anda rasakan.

Faktor-faktor lain yang menyumbang kepada fenomena ini termasuk:

• Kelembapan udara: Udara kering merupakan penebat yang baik, membenarkan cas statik terkumpul lebih mudah. Kelembapan yang tinggi memudahkan pengaliran cas, mengurangkan kemungkinan “kesetrum”.

• Jenis pakaian: Pakaian tertentu, terutamanya yang diperbuat daripada gentian sintetik, lebih cenderung menghasilkan cas statik berbanding pakaian daripada kapas.

• Bahan lantai: Permukaan tertentu, seperti permaidani bulu atau lantai vinil, lebih cenderung menghasilkan cas statik berbanding lantai kayu atau jubin.

Kesimpulannya, sensasi “kesetrum” bukanlah disebabkan lebihan elektron dan proton secara literal, tetapi hasil daripada perpindahan cas statik yang disebabkan oleh geseran dan ketidakseimbangan cas antara dua objek, dalam kes ini, badan anda dan badan orang lain. Memahami konsep cas statik dapat menjelaskan mengapa fenomena ini berlaku, dan bagaimana untuk mengurangkan kemungkinan mengalaminya.