Ada berapa bagian perangkat lunak?

Lebih Daripada Empat: Mengupas Lapisan Perisian Komputer

Seringkali kita mendengar bahawa perisian komputer terbahagi kepada empat bahagian utama. Walaupun klasifikasi sistem pengendalian, program tambahan (seperti antivirus), bahasa pengaturcaraan, dan aplikasi pengguna memberikan gambaran umum yang baik, ia sebenarnya hanyalah satu perspektif yang agak ringkas. Hakikatnya, dunia perisian jauh lebih kompleks dan berbilang lapisan daripada itu. Mengatakan terdapat “empat bahagian” adalah satu penyederhanaan yang meminggirkan pelbagai komponen penting yang menyokong fungsi keseluruhan sistem.

Pendapat umum yang menyatakan empat bahagian utama – sistem pengendalian, perisian utiliti (seperti antivirus), bahasa pengaturcaraan, dan aplikasi – memang tepat dalam konteks tertentu. Sistem pengendalian (OS) seperti Windows, macOS, atau Linux, bertindak sebagai asas, menguruskan sumber perkakasan dan menyediakan persekitaran untuk perisian lain beroperasi. Perisian utiliti pula membantu dalam penyelenggaraan dan peningkatan prestasi sistem, contohnya antivirus melindungi daripada ancaman malware. Bahasa pengaturcaraan seperti Python atau Java membolehkan pembangunan aplikasi baru. Akhirnya, aplikasi pengguna merupakan perisian yang digunakan oleh individu untuk tugasan seharian, seperti pemprosesan dokumen (Microsoft Word) atau bermain permainan video.

Namun, untuk gambaran yang lebih komprehensif, kita perlu melihat beberapa klasifikasi tambahan. Perisian boleh dikelaskan lagi mengikut:

• Jenis aplikasi: Ini merupakan pembahagian yang lebih terperinci daripada “aplikasi pengguna” sahaja. Ia boleh dibahagikan kepada kategori seperti perisian perniagaan (ERP, CRM), perisian reka bentuk (CAD, CAM), perisian pendidikan, dan banyak lagi.

• Fungsi: Perisian boleh dikategorikan berdasarkan fungsinya, seperti perisian pengurusan data, perisian komunikasi, perisian multimedia, dan sebagainya. Ini memberikan gambaran yang lebih spesifik mengenai peranan setiap komponen perisian.

• Cara pembangunan: Perisian boleh dibangunkan menggunakan kaedah berbeza, contohnya perisian proprietari (berlesen), perisian sumber terbuka (open-source), atau perisian percuma. Ini menjejaskan aksesibiliti, kebolehsuaian, dan sokongan perisian.

• Tahap akses: Sistem operasi sendiri boleh dibahagikan kepada lapisan-lapisan yang berbeza dengan tahap akses yang berbeza, misalnya kernel, driver, dan shell. Ini menunjukkan kerumitan dalaman sistem pengendalian yang jarang disedari oleh pengguna biasa.

Oleh itu, sementara empat bahagian utama memberikan pemahaman asas, ia tidak mencerminkan kepelbagaian dan kerumitan sebenar dunia perisian. Adalah lebih tepat untuk menyatakan bahawa perisian komputer terdiri daripada berbilang komponen yang saling berkaitan dan bergantung antara satu sama lain, yang dikelaskan mengikut pelbagai kriteria bergantung kepada konteks perbincangan. Menyedari kerumitan ini penting untuk memahami bagaimana komputer berfungsi dengan cekap dan berkesan.