Jak sprawdzić, czy ktoś używa mój PESEL?

Twój PESEL pod lupą: Jak sprawdzić, czy ktoś go nie wykorzystuje bez Twojej zgody?

Numer PESEL to nasz cyfrowy odpowiednik dowodu osobistego. Używany w urzędach, bankach, u lekarza, przy zakupach na raty… Jego unikalność czyni go cennym łupem dla oszustów. Wykorzystanie numeru PESEL bez naszej wiedzy może prowadzić do poważnych konsekwencji – od zaciągniętych na nasze konto kredytów po fałszywe tożsamości wykorzystywane w przestępczej działalności. Co więc zrobić, gdy pojawi się podejrzenie, że ktoś mógł naruszyć naszą prywatność i wykorzystać nasz PESEL?

Podejrzenia – to pierwszy krok do ochrony

Zanim zaczniemy działać, warto zastanowić się, co wzbudziło nasze podejrzenia. Może to być:

• Nieoczekiwana korespondencja: Wezwania do zapłaty, oferty kredytowe, których nie zamawialiśmy.
• Podejrzane połączenia telefoniczne: Prośby o weryfikację danych osobowych, groźby w związku z rzekomymi długami.
• Problemy z uzyskaniem kredytu: Odrzucenie wniosku kredytowego bez wyraźnego powodu.
• Informacje od znajomych lub rodziny: Sygnały o sytuacjach, w których ktoś posługiwał się naszym imieniem i nazwiskiem.

Sprawdź, kto interesował się Twoimi danymi w rejestrze PESEL

Dobrą wiadomością jest to, że mamy realną możliwość weryfikacji, kto i kiedy uzyskiwał dostęp do danych zgromadzonych w rejestrze PESEL oraz Rejestrze Dowodów Osobistych. Prawo to przysługuje zarówno nam, jak i naszym dzieciom (w imieniu dziecka występuje rodzic lub opiekun prawny).

Jak uzyskać informację o pobraniach danych?

Istnieją dwie główne ścieżki, aby dowiedzieć się, kto sprawdzał Twój PESEL:

1. Wniosek do Ministra Cyfryzacji: Jest to formalny sposób uzyskania informacji. Należy złożyć wniosek do Ministra Cyfryzacji, w którym wskazujemy, że podejrzewamy nieuprawnione wykorzystanie naszego numeru PESEL i chcemy uzyskać informacje o podmiotach, które w ostatnim czasie dokonywały weryfikacji naszych danych w rejestrach. Wniosek można złożyć online (jeśli dysponujemy profilem zaufanym, e-dowodem lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym) lub tradycyjnie – listownie. Wniosek musi zawierać:

   • Imię i nazwisko osoby, której dane dotyczą.
   • Numer PESEL osoby, której dane dotyczą.
   • Adres zamieszkania osoby, której dane dotyczą.
   • Powód złożenia wniosku (np. podejrzenie nieuprawnionego wykorzystania PESEL).
   • Okres, za jaki chcemy uzyskać informacje (np. ostatnie 6 miesięcy, rok).
   • Podpis (w przypadku wniosku papierowego).

   UWAGA: Ministerstwo Cyfryzacji odpowie nam, podając listę podmiotów, które miały dostęp do naszych danych. Nie otrzymają Państwo szczegółów dotyczących konkretnego celu tego dostępu.

2. (Potencjalne) Sprawdzenie historii logowań do IKP (Internetowe Konto Pacjenta): W niektórych sytuacjach, jeśli podejrzewamy wykorzystanie PESEL w kontekście zdrowotnym, warto sprawdzić historię logowań do Internetowego Konta Pacjenta. IKP pozwala na weryfikację, kto logował się na nasze konto, co potencjalnie może dać nam wskazówkę, czy ktoś nieuprawniony nie uzyskał dostępu do naszych danych medycznych.

Co zrobić, gdy znajdziemy niepokojące informacje?

Otrzymanie informacji o podejrzanych podmiotach, które sprawdzały Twój PESEL, to sygnał alarmowy. Należy wtedy podjąć następujące kroki:

• Skontaktuj się z podmiotem: Spróbuj skontaktować się z instytucją, która dokonywała weryfikacji Twoich danych, aby wyjaśnić cel tego zapytania.
• Zastrzeż PESEL: Od 1 czerwca 2024 r. funkcjonuje usługa zastrzegania numeru PESEL. Zastrzeżony PESEL może utrudnić oszustom zaciąganie pożyczek, zakładanie firm czy wyrabianie duplikatów dokumentów tożsamości.
• Zgłoś sprawę na policję: Jeżeli podejrzewasz popełnienie przestępstwa, zgłoś to niezwłocznie na najbliższym komisariacie policji.
• Monitoruj swoją historię kredytową: Regularnie sprawdzaj raporty BIK (Biuro Informacji Kredytowej) i KRD (Krajowy Rejestr Długów). To pozwoli na szybkie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości związanych z Twoimi zobowiązaniami finansowymi.

Zapobieganie jest lepsze niż leczenie

Choć możliwość sprawdzenia, kto interesował się naszym PESEL-em, jest ważna, warto skupić się również na zapobieganiu nieuprawnionemu dostępowi do naszych danych. Oto kilka prostych zasad:

• Chroń dokumenty tożsamości: Nie udostępniaj kserokopii dowodu osobistego bez wyraźnej potrzeby.
• Uważaj na phishing: Nie odpowiadaj na podejrzane e-maile i SMS-y z prośbą o podanie danych osobowych.
• Silne hasła: Stosuj unikalne i trudne do odgadnięcia hasła do kont internetowych.
• Aktualizuj oprogramowanie: Regularnie aktualizuj system operacyjny i programy antywirusowe.

Pamiętaj, że ochrona Twojego numeru PESEL to inwestycja w Twoje bezpieczeństwo finansowe i osobiste. Regularna kontrola i świadomość zagrożeń pozwolą Ci spać spokojnie i uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.