Ile małżeństw nie chce mieć dzieci?

Rodzina w XXI wieku: Czy pragnienie macierzyństwa i ojcostwa słabnie?

Debata na temat liczby dzieci w polskich rodzinach trwa od lat. W ostatnich dziesięcioleciach obserwujemy wyraźny spadek dzietności, a coraz więcej par decyduje się na życie bez potomstwa lub ograniczenie liczby dzieci do jednego. Nie jest to jednak wyłącznie kwestia wyboru, lecz złożony problem o korzeniach społeczno-ekonomicznych i kulturowych. Ostatnie badania CBOS rzucają nowe światło na ten temat, prezentując dane, które budzą dyskusję.

Badanie CBOS dotyczące postaw prokreacyjnych kobiet w wieku 18-45 lat przyniosło zaskakujące rezultaty. Aż 68% badanych Polek deklaruje, że nie chce lub nie wie, czy chce powiększyć rodzinę. Ten wynik stanowi wyraźny kontrast do deklaracji jedynie 33% kobiet planujących potomstwo. Oznacza to, że zdecydowana większość kobiet w wieku reprodukcyjnym nie ma wyraźnego pragnienia posiadania dzieci lub, co równie istotne, nie jest pewna swojej decyzji.

Należy jednak pamiętać, że ta statystyka nie mówi całej prawdy. “Nie wiem” to kategoria, która zasługuje na szczególną uwagę. Może ona wskazywać na niepewność związaną z przyszłością, trudnościami finansowymi, brakiem odpowiedniego partnera życiowego lub po prostu na potrzebę czasu na podjęcie tak ważnej życiowej decyzji. Nie można więc jednoznacznie stwierdzić, że 68% Polek stanowczo odrzuca ideę macierzyństwa.

Dlaczego tak duża liczba kobiet waha się lub rezygnuje z posiadania dzieci? Przyczyn jest wiele. Do najważniejszych należą:

• Wysokie koszty wychowania dziecka: W Polsce, podobnie jak w wielu krajach rozwiniętych, utrzymanie dziecka generuje znaczące wydatki, od pielęgnacji i edukacji po opiekę zdrowotną. Dla wielu par, szczególnie młodych i o niższych dochodach, te koszty stanowią poważną barierę.
• Presja zawodowa: Połączenie kariery zawodowej z macierzyństwem nadal stanowi ogromne wyzwanie dla wielu kobiet. Brak dostępu do żłobków i przedszkoli, niewystarczające urlopy macierzyńskie i ojcowskie oraz trudności w powrocie do pracy po urodzeniu dziecka to tylko niektóre z problemów.
• Zmieniające się role społeczne: Tradycyjny model rodziny, gdzie kobieta poświęca się przede wszystkim wychowaniu dzieci, ulega stopniowej transformacji. Coraz więcej kobiet stawia na realizację zawodową, a decyzja o dzieciach jest podejmowana w sposób świadomy i przemyślany, często z uwzględnieniem indywidualnych aspiracji.
• Brak wsparcia ze strony otoczenia: Brak pomocy ze strony rodziny i przyjaciół może znacznie utrudnić wychowanie dziecka, co zniechęca niektóre pary do powiększania rodziny.

Podsumowując, dane CBOS pokazują złożony obraz sytuacji demograficznej w Polsce. Spadek dzietności to nie tylko kwestia wyboru, lecz także efekt wielu czynników społeczno-ekonomicznych i kulturowych. Aby zrozumieć ten fenomen, konieczne jest dalsze badanie przyczyn tego zjawiska oraz wypracowanie rozwiązań wspierających rodziców i rodziny w Polsce. Tylko kompleksowe podejście, uwzględniające potrzeby zarówno kobiet, jak i mężczyzn, może przyczynić się do poprawy sytuacji demograficznej kraju.