Czy można dostać gorączki od przegrzania?

Czy przegrzanie organizmu może spowodować gorączkę? Rozróżnienie udaru cieplnego i “gorączki z przegrzania”.

W upalne dni słyszymy o zagrożeniach związanych z przegrzaniem organizmu, udarem cieplnym i, co budzi pewne zamieszanie, “gorączce z przegrzania”. Choć intuicja podpowiada, że wysoka temperatura otoczenia może wywołać gorączkę, sprawa jest nieco bardziej złożona. Rozróżnienie między udarem cieplnym a sytuacją, w której przegrzanie prowadzi do stanu przypominającego gorączkę, jest kluczowe dla właściwego postępowania.

Czym jest udar cieplny?

Udar cieplny to stan bezpośredniego zagrożenia życia, wynikający z drastycznego przegrzania organizmu i jego niezdolności do efektywnego chłodzenia się. Mechanizmy termoregulacji zawodzą, a temperatura ciała gwałtownie rośnie. Typowe objawy to:

• Ekstremalnie wysoka temperatura ciała (często powyżej 40°C)
• Silne bóle głowy
• Zawroty głowy
• Nudności i wymioty
• Sucha, gorąca skóra (choć w niektórych przypadkach może być spocona)
• Przyspieszone bicie serca i oddech
• Zaburzenia świadomości, dezorientacja, a w skrajnych przypadkach utrata przytomności

“Gorączka z przegrzania” – stan podgorączkowy i jego przyczyny.

Określenie “gorączka z przegrzania” nie jest do końca precyzyjne. Raczej opisuje sytuację, w której organizm, pod wpływem wysokiej temperatury otoczenia i intensywnego wysiłku fizycznego, reaguje podwyższeniem temperatury ciała, ale bez występowania infekcji. Mówimy tu bardziej o stanie podgorączkowym (temperatura ciała nieco powyżej 37°C, ale zazwyczaj poniżej 38°C) niż o pełnoobjawowej gorączce charakterystycznej dla infekcji wirusowych czy bakteryjnych.

Podwyższona temperatura w takich przypadkach jest związana z:

• Wzmożoną pracą mięśni: Intensywny wysiłek fizyczny, zwłaszcza w upalne dni, generuje ciepło, które organizm z trudem odprowadza.
• Odwodnieniem: Niedobór płynów utrudnia pocenie się, a co za tym idzie, chłodzenie organizmu.
• Zaburzeniami elektrolitowymi: Utrata elektrolitów z potem (sód, potas, magnez) może wpłynąć na regulację temperatury.
• Ogólnym przeciążeniem organizmu: Wysoka temperatura otoczenia i wysiłek fizyczny stanowią obciążenie dla układu krążenia i innych systemów, co może prowadzić do destabilizacji wewnętrznej równowagi, w tym temperatury ciała.

Różnice i jak reagować?

Kluczowa różnica polega na tym, że w “gorączce z przegrzania” nie mamy do czynienia z działaniem patogenów. Organizmy, takie jak wirusy czy bakterie, nie wywołują stanu zapalnego, który jest główną przyczyną gorączki w przypadku infekcji. W udarze cieplnym natomiast mechanizmy termoregulacji po prostu zawodzą.

Co robić?

• Udar cieplny: Natychmiast wezwij pomoc medyczną! Do czasu przybycia ratowników przenieś poszkodowanego w chłodne miejsce, zastosuj chłodne okłady (np. na kark, pachy, pachwiny) i staraj się ochłodzić ciało, np. spryskując je wodą.
• Stan podgorączkowy związany z przegrzaniem: Przenieś się w chłodne miejsce, napij się wody z elektrolitami, weź chłodny (ale nie lodowaty!) prysznic lub okład. Odpoczywaj i unikaj dalszego wysiłku fizycznego. Obserwuj objawy. Jeśli podwyższona temperatura utrzymuje się, a dołączą się inne niepokojące symptomy (np. silny ból głowy, nudności, wymioty), skonsultuj się z lekarzem.

Profilaktyka jest najważniejsza!

Jak zawsze, najlepszym rozwiązaniem jest zapobieganie problemom:

• Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego w najgorętszych porach dnia.
• Pij dużo wody, najlepiej z elektrolitami, zwłaszcza podczas upałów i aktywności fizycznej.
• Noś lekką, przewiewną odzież i nakrycie głowy.
• Szukaj cienia i unikaj długotrwałej ekspozycji na słońce.
• Pamiętaj o regularnych przerwach w chłodnym miejscu.

Podsumowując, choć przegrzanie organizmu może prowadzić do podwyższenia temperatury ciała, nie jest to typowa gorączka związana z infekcją. Udar cieplny to sytuacja krytyczna wymagająca natychmiastowej interwencji medycznej. Świadomość różnic, odpowiednia profilaktyka i szybka reakcja w przypadku wystąpienia objawów przegrzania to klucz do bezpiecznego spędzania czasu w upalne dni.