W jakim kraju nie ma matury?

Czy gdzieś nie ma matury? Różne drogi do studiów w Europie

W Polsce matura to nieodłączny element krajobrazu edukacyjnego. Stanowi zwieńczenie nauki w szkole średniej i przepustkę na studia. Jednak nie wszędzie przywiązuje się do centralnego egzaminu dojrzałości taką wagę. Warto przyjrzeć się systemom edukacji w innych krajach europejskich, takich jak Holandia, Szwecja, Wielka Brytania i Słowacja, gdzie podejście do kwalifikacji kandydatów na studia jest znacząco odmienne.

Mówiąc wprost, w tych krajach nie ma matury w polskim rozumieniu tego słowa. Nie oznacza to jednak braku jakiejkolwiek formy weryfikacji wiedzy i umiejętności absolwentów szkół średnich. Wręcz przeciwnie, stosowane są inne mechanizmy oceny, często bardziej zindywidualizowane i dostosowane do specyfiki danego kierunku studiów.

W Holandii kluczowe znaczenie mają oceny uzyskane w ostatnich latach nauki w szkole średniej (tzw. profielwerkstuk). Uczniowie wybierają specjalizacje, a ich wyniki w tych przedmiotach decydują o możliwości podjęcia studiów na konkretnym kierunku.

Szwecja również stawia na oceny końcowe, a dodatkowo uczniowie zdają egzaminy na zakończenie poszczególnych kursów (tzw. nationella prov), które wpływają na ostateczną średnią. System ten kładzie nacisk na ciągłą pracę i systematyczność.

W Wielkiej Brytanii system jest jeszcze bardziej zdecentralizowany. Uczniowie zdają egzaminy A-levels z wybranych przedmiotów, a ich wyniki są bezpośrednio brane pod uwagę przez uniwersytety. Rekrutacja opiera się na indywidualnej ocenie kandydata, uwzględniającej nie tylko wyniki egzaminów, ale również list motywacyjny, referencje i ewentualne dodatkowe osiągnięcia.

Na Słowacji istnieje matura (tzw. maturita), jednak jej forma i znaczenie różnią się od polskiej. Egzamin ten ma charakter bardziej formalny i mniejsze znaczenie przy rekrutacji na studia, gdzie decydujące są często wyniki testów wstępnych organizowanych przez poszczególne uczelnie.

Różnice w systemach egzaminacyjnych pokazują, że nie ma jednego uniwersalnego modelu. Polskie rozwiązanie z centralnym egzaminem maturalnym ma swoje wady i zalety. Możliwość odwołania się od wyniku, o której mowa we wstępie, jest istotnym elementem zapewniającym sprawiedliwość i transparentność systemu. Jednak warto zwrócić uwagę na doświadczenia innych krajów, które stawiają na bardziej zindywidualizowane podejście do oceny kandydatów na studia, skupiając się na ciągłej pracy i specyficznych wymaganiach poszczególnych kierunków. Być może warto rozważyć, czy elementy tych systemów mogłyby wzbogacić polski model edukacji.