Czego nie może zrobić pełnomocnik?

Granice działania pełnomocnika: Kiedy “w imieniu” nie wystarczy?

Pełnomocnictwo to potężne narzędzie, pozwalające komuś działać w naszym imieniu. Umożliwia załatwianie spraw, na które sami nie mamy czasu lub możliwości. Pamiętajmy jednak, że zakres uprawnień pełnomocnika nie jest nieograniczony. Kluczowym ograniczeniem jest zakaz działania jednocześnie jako pełnomocnik i strona transakcji.

Wyobraźmy sobie sytuację: Jan ustanawia pełnomocnikiem Annę, aby sprzedała jego samochód. Anna, będąc pełnomocnikiem Jana, nie może jednocześnie kupić tego samochodu dla siebie. Taka transakcja, choć pozornie prosta, jest obarczona ryzykiem konfliktu interesów. Anna, działając we własnym imieniu, mogłaby dążyć do zakupu samochodu po najniższej możliwej cenie, co byłoby sprzeczne z interesem Jana, którego powinna reprezentować.

Zasada ta chroni mocodawcę przed potencjalnym nadużyciem zaufania i dba o transparentność przeprowadzanych transakcji. Chodzi o to, aby pełnomocnik działał wyłącznie na korzyść mocodawcy, a nie dla własnych korzyści.

Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Pełnomocnik może być jednocześnie stroną transakcji, jeżeli mocodawca udzieli mu na to wyraźnego upoważnienia w pełnomocnictwie. Takie upoważnienie powinno być precyzyjne i jednoznacznie wskazywać na możliwość działania pełnomocnika we własnym imieniu w konkretnej sytuacji. Przykładowo, Jan może udzielić Annie pełnomocnictwa do sprzedaży samochodu z dopiskiem: “upoważniam Annę do nabycia samochodu we własnym imieniu, jeżeli cena sprzedaży nie będzie niższa niż X złotych”.

Drugim wyjątkiem jest sytuacja, gdy charakter samej transakcji wyklucza potencjalną szkodę dla mocodawcy. Załóżmy, że Jan ustanawia Annę pełnomocnikiem do darowizny samochodu na rzecz fundacji. W tym przypadku Anna może być jednocześnie członkiem zarządu tej fundacji i odebrać darowiznę w jej imieniu. Charakter transakcji – darowizna – sprawia, że konflikt interesów jest mało prawdopodobny, a korzyść mocodawcy (realizacja celu darowizny) jest zapewniona.

Podsumowując, choć pełnomocnictwo daje szerokie uprawnienia, to zakaz bycia jednocześnie pełnomocnikiem i stroną transakcji jest fundamentalny dla ochrony interesów mocodawcy. Wyjątki od tej zasady wymagają precyzyjnego sformułowania w pełnomocnictwie lub wynikają z charakteru samej transakcji. Zrozumienie tych niuansów jest kluczowe dla prawidłowego i bezpiecznego korzystania z instytucji pełnomocnictwa.