Czy można przycinać krzewy zima?

Przycinanie krzewów zimą: Mit kontra rzeczywistość

Wokół pielęgnacji ogrodów narosło wiele mitów i przekonań, a jednym z nich jest ten dotyczący zimowego cięcia krzewów. Utarło się, że “zimą można przycinać tylko drzewa”, jednak prawda jest bardziej złożona i zależy od gatunku krzewu oraz celu, jaki chcemy osiągnąć. Zanim pochopnie odłożysz sekator, warto zrozumieć niuanse zimowego cięcia.

Dlaczego pokutuje przekonanie o cięciu tylko drzew zimą?

Przekonanie to wywodzi się z kilku faktów:

• Spoczynek zimowy: Drzewa, w przeciwieństwie do większości krzewów, zimują w stanie głębokiego spoczynku. Oznacza to, że przepływ soków jest minimalny, a ryzyko krwawienia (w przypadku drzew owocowych) ograniczone. Cięcie w tym okresie minimalizuje stres dla rośliny i pozwala jej efektywniej regenerować się wiosną.
• Widoczność struktury: Zimą, po opadnięciu liści, lepiej widać strukturę drzew i krzewów, co ułatwia formowanie korony i usuwanie uszkodzonych gałęzi.
• Unikanie chorób: Niskie temperatury zimowe hamują rozwój patogenów, zmniejszając ryzyko infekcji ran po cięciu.

Krzewy a zimowe cięcie – Kiedy to ma sens?

Choć ogólna zasada mówi, że cięcie krzewów najlepiej wykonywać wiosną lub latem, istnieją sytuacje, w których zimowe cięcie może być korzystne, a nawet konieczne:

• Krzewy kwitnące na pędach jednorocznych (nowych): Niektóre krzewy, takie jak budleja Dawida, hortensja bukietowa czy pięciornik krzewiasty, kwitną na pędach, które wyrosną dopiero w danym sezonie. Zimą można je śmiało przyciąć, nawet dość mocno, pobudzając je do intensywnego wzrostu nowych pędów, a tym samym obfitego kwitnienia latem.
• Usuwanie uszkodzonych, chorych lub martwych gałęzi: Niezależnie od pory roku, gałęzie chore, uszkodzone przez wiatr, śnieg lub szkodniki, powinny być usuwane na bieżąco. Zimą łatwiej je zlokalizować i usunąć, minimalizując ryzyko rozprzestrzeniania się problemu.
• Przerzedzanie gęstych krzewów: Zimowe cięcie może posłużyć do przerzedzenia zbyt gęstych krzewów, poprawiając cyrkulację powietrza i dostęp światła do wnętrza rośliny. Dotyczy to np. porzeczek i agrestu, u których usuwanie starych pędów poprawia owocowanie.
• Formowanie krzewów zimozielonych: Krzewy zimozielone, takie jak bukszpan, cis czy mahonia, można formować zimą, aby utrzymać pożądany kształt. Należy jednak pamiętać, że cięcie powinno być delikatne i ograniczać się do przycinania pojedynczych gałązek.

Czego unikać przy zimowym cięciu krzewów?

• Krzewy kwitnące na pędach dwuletnich (starych): Przycinanie zimą krzewów, które zawiązują pąki kwiatowe na pędach z poprzedniego roku (np. forsycja, jaśmin nagokwiatowy, bez lilak), spowoduje utratę kwiatów w nadchodzącym sezonie.
• Mocne cięcie krzewów wrażliwych na mróz: Zimą krzewy są bardziej podatne na uszkodzenia mrozowe. Silne cięcie może osłabić roślinę i zwiększyć ryzyko przemarznięcia.
• Cięcie w czasie silnych mrozów: Unikajmy cięcia krzewów w czasie, gdy temperatura spada poniżej -5°C. Mróz może powodować pękanie gałęzi i utrudniać gojenie się ran.

Podsumowanie:

Zimowe cięcie krzewów nie jest kategorycznie zabronione, ale wymaga wiedzy i ostrożności. Decyzję o przycięciu krzewu zimą należy podejmować indywidualnie, biorąc pod uwagę gatunek krzewu, jego wiek, kondycję i cel, jaki chcemy osiągnąć. Pamiętajmy, że generalna zasada – “zimą można przycinać tylko drzewa” – to uproszczenie, a każdy krzew ma swoje specyficzne potrzeby. Zanim chwycisz za sekator, upewnij się, czy Twoja roślina na pewno skorzysta na zimowym cięciu!