Jak boli guz nowotworowy?

Czym różni się ból nowotworowy? Nie tylko natężenie ma znaczenie.

Ból towarzyszący chorobie nowotworowej to złożone zjawisko, które znacznie obniża jakość życia pacjentów. Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie zawsze sprowadza się on jedynie do silnego, stałego bólu. Kluczowe dla zrozumienia i skutecznego leczenia bólu nowotworowego jest rozróżnienie dwóch jego głównych rodzajów: bólu podstawowego i bólu przebijającego. Ich odmienna natura wymaga zindywidualizowanego podejścia terapeutycznego, co przekłada się na realną poprawę komfortu chorego.

Ból podstawowy można określić jako fundament bólu nowotworowego. Jest to ból przewlekły, utrzymujący się przez dłuższy czas, często o stałym natężeniu. Może być tępy, pulsujący, uciskający, a jego źródło tkwi zazwyczaj w samym guzie, naciekającym na okoliczne tkanki i narządy. Skuteczne leczenie bólu podstawowego koncentruje się na stałym kontrolowaniu jego poziomu poprzez farmakoterapię, w tym opioidy, leki przeciwzapalne i przeciwneuropatyczne, a także metody niefarmakologiczne, takie jak radioterapia, fizjoterapia czy psychoterapia.

Jednak nawet przy dobrze kontrolowanym bólu podstawowym, pacjenci mogą doświadczać epizodów tzw. bólu przebijającego. To nagłe, krótkotrwałe, ale bardzo intensywne zaostrzenie bólu, wykraczające poza poziom bólu podstawowego. Wyobraźmy sobie spokojną taflę jeziora, którą nagle narusza gwałtowna fala – ból przebijający jest właśnie takim nagłym i gwałtownym skokiem natężenia bólu. Epizody te mogą trwać od kilku sekund do kilkudziesięciu minut i pojawiać się kilka razy dziennie. Ich przyczyną może być sam guz, ale także ruch, kaszel, czynności fizjologiczne, a nawet stres.

Co istotne, ból przebijający stanowi poważne wyzwanie terapeutyczne. Standardowe leki stosowane w leczeniu bólu podstawowego działają zbyt wolno, aby skutecznie złagodzić te nagłe ataki bólu. Dlatego konieczne jest zastosowanie specjalistycznych leków o szybkim działaniu, np. fentanylu w postaci tabletek podpoliczkowych, donosowych lub sprayu.

Rozróżnienie bólu podstawowego i przebijającego jest kluczowe dla skutecznego leczenia bólu nowotworowego. Pacjent powinien umieć opisać charakter i czas trwania doświadczanego bólu, co pozwoli lekarzowi dobrać odpowiednie leczenie i zapewnić choremu maksymalny komfort życia. Należy pamiętać, że ból nowotworowy to nie wyrok, a dostępne metody pozwalają skutecznie go kontrolować.