Jak rozpoznać osobę w kryzysie psychicznym?

Rozpoznawanie cichego wołania: Subtelne sygnały kryzysu psychicznego

Kryzys psychiczny to nie zawsze dramatyczny krzyk o pomoc. Częściej objawia się subtelnymi zmianami w zachowaniu i funkcjonowaniu, które łatwo przeoczyć lub zbagatelizować. O ile skrajne wahania nastroju, od euforii po głęboką rozpacz, są oczywistym sygnałem alarmowym, o tyle wiele osób w kryzysie cierpi po cichu, ukrywając swoje zmagania za maską pozornej normalności. Jak zatem rozpoznać te subtelne wołania o pomoc i zaoferować wsparcie?

Kluczem jest uważna obserwacja i wrażliwość na zmiany w zachowaniu bliskiej osoby. Oprócz wspomnianych już gwałtownych wahań nastroju, zwróćmy uwagę na następujące, często pomijane sygnały:

• Wycofanie społeczne: Osoba w kryzysie może stopniowo izolować się od przyjaciół i rodziny, unikać spotkań towarzyskich i zaniedbywać dotychczasowe hobby. Może to być spowodowane poczuciem wstydu, lękiem przed oceną lub po prostu brakiem energii i motywacji.

• Zmiany w nawykach żywieniowych i śnie: Utrata apetytu lub kompulsywne objadanie się, bezsenność lub nadmierna senność to fizyczne objawy, które często towarzyszą kryzysowi psychicznemu. Mogą one być konsekwencją zaburzeń emocjonalnych i wpływać na ogólne samopoczucie.

• Zaniedbanie obowiązków: Trudności z koncentracją, problemy z pamięcią i spadek efektywności w pracy lub szkole mogą być sygnałem, że dana osoba zmaga się z czymś więcej niż zwykłym stresem. Zaniedbywanie codziennych obowiązków, takich jak dbanie o higienę osobistą, również powinno wzbudzić naszą czujność.

• Utrata zainteresowania dotychczasowymi przyjemnościami: Rzeczy, które kiedyś sprawiały radość, przestają cieszyć. Osoba w kryzysie może tracić zainteresowanie swoimi pasjami, kontaktami towarzyskimi, a nawet ulubionymi filmami czy książkami. Jest to objaw anhedonii, czyli niezdolności do odczuwania przyjemności.

• Negatywne myślenie i pesymizm: Konstantne narzekanie, skupianie się na negatywnych aspektach życia i brak wiary w lepszą przyszłość to kolejne sygnały ostrzegawcze. Osoba w kryzysie może mieć trudności z dostrzeżeniem pozytywnych stron sytuacji i pogrążać się w czarnych myślach.

• Somatyzacja: Bóle głowy, brzucha, pleców, których nie da się wytłumaczyć medycznie, mogą być objawem somatyzacji, czyli przeniesienia cierpienia psychicznego na ciało.

Pamiętajmy, że pojedynczy objaw nie musi oznaczać kryzysu. Dopiero połączenie kilku z wymienionych sygnałów, obserwowane przez dłuższy czas, powinno skłonić nas do reakcji. Nie bójmy się rozmawiać z bliską osobą o naszych obawach i zaoferować wsparcie. Czasem już samo wysłuchanie i okazażnie zrozumienia może okazać się nieocenioną pomocą. W razie potrzeby zachęćmy osobę w kryzysie do skorzystania z profesjonalnej pomocy psychologa lub psychiatry.