Po jakim czasie przepada zaliczka?

Kiedy przepada zaliczka? Zawiłości przedawnienia i dochodzenia roszczeń.

Wpłacenie zaliczki to powszechna praktyka, zabezpieczająca interesy obu stron transakcji. Co jednak dzieje się z wpłaconymi pieniędzmi, gdy umowa nie dochodzi do skutku? Kluczową kwestią staje się wtedy przedawnienie roszczeń o zwrot zaliczki. Choć podstawowy termin to 6 lat, sytuacja jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać.

Wiele osób błędnie zakłada, że termin przedawnienia roszczenia o zwrot zaliczki zawsze wynosi 6 lat. To prawda, jeśli umowa dotyczyła spraw niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez którąkolwiek ze stron. Mówimy tu o sytuacjach takich jak zakup używanego samochodu od osoby prywatnej, zaliczka na wykonanie mebli na zamówienie przez rzemieślnika nieprowadzącego firmy, czy wpłata na poczet wynajmu mieszkania od osoby fizycznej.

Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy chociaż jedna ze stron transakcji działa w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W takim przypadku termin przedawnienia skraca się do zaledwie 3 lat. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy przedsiębiorca przyjmuje zaliczkę od konsumenta, jak i gdy dwie firmy zawierają umowę między sobą. Przykładowo, zaliczka wpłacona na zakup towaru w sklepie internetowym, na usługę budowlaną od firmy remontowej, czy na szkolenie prowadzone przez firmę szkoleniową, przedawni się po 3 latach.

Należy jednak pamiętać o istotnym niuansie. Bieg przedawnienia roszczenia o zwrot zaliczki rozpoczyna się dopiero w momencie, w którym umowa ostatecznie nie doszła do skutku. Nie jest to data wpłaty zaliczki, ale moment, w którym stało się jasne, że transakcja nie zostanie zrealizowana. Może to być data zerwania umowy przez jedną ze stron, upłynięcie terminu wykonania umowy bez jej realizacji, lub inna okoliczność jednoznacznie wskazująca na fiasko transakcji.

Co ważne, samo upłynięcie terminu przedawnienia nie oznacza automatycznej utraty prawa do żądania zwrotu zaliczki. Dłużnik musi podnieść zarzut przedawnienia, co oznacza, że musi on świadomie powołać się na fakt upływu terminu przedawnienia. Bez tego zarzutu, mimo upływu terminu, roszczenie nadal jest ważne i można dochodzić jego zaspokojenia na drodze sądowej.

Dlatego, w przypadku niezrealizowanej umowy, warto pilnować terminów przedawnienia i aktywnie dochodzić swoich praw. W razie wątpliwości, zalecane jest skonsultowanie się z prawnikiem, który pomoże właściwie ocenić sytuację i podjąć odpowiednie kroki.