Po jakim czasie znika informacja o karalności?

Zatarcie skazania – kiedy karalność przestaje istnieć?

Wiele osób zastanawia się, po jakim czasie znika informacja o karalności. Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od rodzaju orzeczonej kary oraz pewnych dodatkowych okoliczności. Powszechnie powtarzane uproszczenia, takie jak “rok dla grzywny, trzy lata dla ograniczenia wolności”, choć zawierają ziarno prawdy, nie oddają w pełni złożoności przepisów. Przyjrzyjmy się zatem bliżej terminom zatarcia skazania.

Przede wszystkim, należy rozróżnić zatarcie skazania od zatarcia ukarania. Zatarcie skazania następuje z mocy prawa po upływie określonego czasu i oznacza, że osoba skazana formalnie przestaje być osobą karaną. Natomiast zatarcie ukarania odnosi się do sytuacji, gdy sąd odstępuje od wymierzenia kary lub warunkowo umarza postępowanie.

W przypadku skazania terminy zatarcia kształtują się następująco:

• Grzywna: Zatarcie skazania następuje po roku od uiszczenia grzywny lub zakończenia jej wykonywania w inny sposób (np. poprzez pracę społecznie użyteczną).

• Kara ograniczenia wolności: Zatarcie następuje po 3 latach od wykonania lub darowania kary.

• Kara pozbawienia wolności: Tutaj sytuacja jest bardziej skomplikowana. Okres, po którym następuje zatarcie skazania, zależy od długości orzeczonej kary i wynosi:

  • 5 lat – jeśli orzeczono karę pozbawienia wolności krótszą niż 6 miesięcy;
  • 10 lat – jeśli orzeczono karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 3 lat;
  • 15 lat – jeśli orzeczono karę pozbawienia wolności powyżej 3 lat.

• Kara dożywocia: Wbrew obiegowym opiniom, nawet kara dożywocia ulega zatarciu. Następuje to jednak dopiero po 20 latach od jej faktycznego zakończenia, np. w wyniku ułaskawienia lub śmierci skazanego. Należy pamiętać, że samo zwolnienie warunkowe nie powoduje zatarcia skazania.

W przypadku odstąpienia od wymierzenia kary lub warunkowego umorzenia postępowania zatarcie ukarania następuje po roku od zakończenia okresu próby.

Warto pamiętać, że zatarcie skazania ma donosne konsekwencje prawne. Po jego nastąpieniu osoba uznawana jest za niekaraną. Informacja o skazaniu nie może być uwzględniana np. przy ubieganiu się o pracę czy uzyskaniu licencji. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady, np. w przypadku niektórych zawodów związanych z opieką nad dziećmi.

Powyższe informacje mają charakter ogólny i nie stanowią porady prawnej. W konkretnych przypadkach zawsze warto skonsultować się z adwokatem lub radcą prawnym.