Co grozi za brak wypłaty w terminie?

Opóźnienie wypłaty pensji – jakie konsekwencje czekają pracodawcę?

Nieotrzymanie wynagrodzenia w terminie to dla pracownika sytuacja stresująca i obarczona licznymi konsekwencjami. Należy jednak pamiętać, że również pracodawca ponosi odpowiedzialność za opóźnienia w wypłatach. Choć powszechnie znana jest możliwość dochodzenia zaległych wynagrodzeń na drodze cywilnej, rzadziej mówi się o aspektach karnych tej sytuacji. Warto więc przyjrzeć się bliżej, co grozi pracodawcy za brak terminowej wypłaty pensji, wychodząc poza schematyczne powielanie przepisów.

Artykuł 218 Kodeksu karnego, często przywoływany w kontekście opóźnień w wypłatach, nie jest tak prosty w interpretacji, jak mogłoby się wydawać. Przepis ten sankcjonuje “nieprzestrzeganie przepisów o wynagrodzeniu za pracę”. Kluczowe jest zatem umyślne działanie pracodawcy, świadome naruszenie obowiązku wypłaty. Proste opóźnienie wynikające np. z problemów finansowych firmy, choć niewątpliwie uciążliwe dla pracownika, nie musi automatycznie skutkować postępowaniem karnym. Prokuratura musi wykazać, że pracodawca działał z premedytacją, celowo unikając wypłaty wynagrodzenia.

W praktyce, kara przewidziana w art. 218 k.k. (grzywna, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do lat 2) stosowana jest w skrajnych przypadkach, gdy opóźnienie jest rażące, długotrwałe i świadomie zaplanowane. Mówimy tu o sytuacjach, w których pracodawca systematycznie i z premedytacją unika wypłat, lub gdy opóźnienie ma charakter celowego działania, np. związanego z oszustwem lub ukrywaniem aktywów firmy.

Warto podkreślić, że przed wszczęciem postępowania karnego, pracownik powinien skorzystać z innych dostępnych środków prawnych. W pierwszej kolejności należy wezwać pracodawcę do zapłaty zaległego wynagrodzenia, a w przypadku braku reakcji – skierować sprawę do sądu pracy. Dopiero po wyczerpaniu dróg postępowania cywilnego i wykazaniu umyślnego działania pracodawcy ze strony organów ścigania, można mówić o możliwości zastosowania przepisów art. 218 k.k.

Podsumowując, chociaż groźba kary pozbawienia wolności wisi nad pracodawcą, który nie wypłaca pensji na czas, to pojawienie się takiej sytuacji jest raczej wyjątkiem niż regułą. Kluczowe znaczenie ma udowodnienie umyślnego działania, co w praktyce jest trudne do osiągnięcia. Pracownik, którego wynagrodzenie jest opóźnione, powinien w pierwszej kolejności skoncentrować się na egzekucji należności na drodze cywilnej, a rozważenie działań karnych powinno nastąpić dopiero po wyczerpaniu innych możliwości.