Co jest zwracane: zaliczka czy zadatek?

Zaliczka czy zadatek – co jest zwracane?

W umowach często pojawiają się zapisy o zaliczkach i zadatkach. Choć oba te pojęcia dotyczą wpłaty określonej kwoty pieniężnej przed wykonaniem zobowiązania, to różnią się one znacząco pod względem prawnym. Przede wszystkim różnica dotyczy tego, co dzieje się z wpłaconymi środkami w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.

Zadatek

Zadatek to rodzaj zabezpieczenia umowy. Jego celem jest motywowanie stron do wywiązania się z jej postanowień. W przypadku, gdy jedna ze stron nie wykona lub nienależycie wykona umowę, zadatek przepada (jeśli dał go ten, kto umowę złamał) lub jest zwracany w podwójnej wysokości (jeśli umowę złamał ten, kto go otrzymał).

Zaliczka

Zaliczka natomiast stanowi część płatności za wykonanie określonego zobowiązania. W odróżnieniu od zadatku, zaliczka podlega zwrotowi w całości, niezależnie od tego, która ze stron nie wykonała lub nienależycie wykonała umowę.

Przykład

Załóżmy, że strony zawarły umowę sprzedaży samochodu. Kupujący wpłacił sprzedającemu zaliczkę w wysokości 10 000 zł. Jeśli sprzedający nie dostarczy samochodu w terminie, kupujący może żądać zwrotu zaliczki w całości.

Gdyby natomiast strony uzgodniły, że wpłacona kwota stanowi zadatek, to w przypadku niedostarczenia samochodu przez sprzedającego, kupujący mógłby żądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości, czyli 20 000 zł.

Podsumowanie

Różnica między zaliczką a zadatkiem ma istotne znaczenie dla stron umowy. W przypadku zaliczki wpłacona kwota jest częścią należnego świadczenia i podlega zwrotowi w całości. Zadatek natomiast pełni funkcję zabezpieczenia umowy i w przypadku jej niewykonania może przepaść lub zostać zwrócony w podwójnej wysokości.