Czy podawanie PESEL jest bezpieczne?

Twój PESEL – Twój Skarb: Jak chronić jeden z najważniejszych numerów w Twoim życiu?

Numer PESEL, choć z pozoru tylko ciąg cyfr, jest kluczem do wielu aspektów naszego życia. To identyfikator, który pozwala instytucjom państwowym, bankom, firmom ubezpieczeniowym i wielu innym podmiotom na jednoznaczną identyfikację naszej osoby. Ze względu na swoją unikalność i szerokie zastosowanie, PESEL stał się również cennym łupem dla oszustów. Czy jednak musimy żyć w ciągłym strachu przed jego ujawnieniem? Niekoniecznie. Kluczem jest świadomość zagrożeń i rozsądne podejście do udostępniania tego wrażliwego numeru.

PESEL – nie tylko formalność, ale brama do nadużyć

Zanim przejdziemy do kwestii bezpieczeństwa, warto uświadomić sobie, dlaczego PESEL jest tak atrakcyjny dla przestępców. Posiadając nasz numer PESEL, oszust może próbować:

• Wyłudzić pożyczki i kredyty: Dzięki PESEL-owi, a czasem i innym danym zdobytym w drodze oszustwa (np. adres e-mail, numer telefonu), przestępcy mogą starać się o pożyczki w instytucjach finansowych.
• Stworzyć fałszywą tożsamość: PESEL może posłużyć do rejestracji firm, założenia kont bankowych, a nawet do legalizacji pobytu w danym kraju na podstawie fałszywych dokumentów.
• Wykorzystać dane do phishingu i innych ataków socjotechnicznych: Znając PESEL, oszuści mogą uwiarygodnić swoje próby wyłudzenia informacji (np. haseł do kont bankowych) podszywając się pod instytucje zaufania.
• Zarejestrować karty SIM: Nielegalnie zarejestrowane karty SIM mogą być wykorzystywane do przestępstw, a my możemy ponieść konsekwencje.

Kiedy udostępnienie PESEL-u jest uzasadnione?

Istnieją sytuacje, w których podanie numeru PESEL jest konieczne i prawnie uregulowane. Należą do nich m.in.:

• Kontakty z urzędami i instytucjami państwowymi: Składanie wniosków, wyrabianie dokumentów (dowód osobisty, paszport), rozliczenia podatkowe.
• Podpisywanie umów z bankami i firmami ubezpieczeniowymi: Przy zakładaniu konta, ubieganiu się o kredyt, zakupie polisy.
• Korzystanie z usług medycznych: Rejestracja u lekarza, realizacja recept.
• Formalności związane z zatrudnieniem: Podpisanie umowy o pracę, ubezpieczenia społeczne.

Jak minimalizować ryzyko ujawnienia PESEL-u?

Choć w wielu sytuacjach podanie PESEL-u jest nieuniknione, możemy podjąć kroki, aby zminimalizować ryzyko jego wycieku i potencjalnego wykorzystania:

• Zachowaj ostrożność online: Nie podawaj PESEL-u na niezabezpieczonych stronach internetowych (zwróć uwagę na ikonkę kłódki w pasku adresu) ani w podejrzanych e-mailach.
• Niszcz dokumenty zawierające PESEL: Przed wyrzuceniem starych faktur, umów, pism urzędowych, zawierających Twój PESEL, dokładnie je zniszcz (np. za pomocą niszczarki).
• Uważaj na “konkursy” i “promocje”: Zastanów się dwa razy, zanim podasz swoje dane w konkursach internetowych lub promocjach, szczególnie jeśli wymagają podania PESEL-u. Często są to pułapki mające na celu zebranie danych osobowych.
• Regularnie sprawdzaj BIK i inne rejestry: Umożliwiają one monitorowanie naszej historii kredytowej i szybkie wykrycie potencjalnych prób wyłudzenia.
• Bądź sceptyczny: Otrzymując telefon lub e-mail od nieznanej osoby lub instytucji, która prosi o podanie PESEL-u, zachowaj ostrożność. Zawsze możesz zweryfikować tożsamość dzwoniącego/piszącego, dzwoniąc bezpośrednio do danej instytucji.
• Chroń swoje urządzenia: Używaj silnych haseł do kont e-mail, bankowości internetowej i mediów społecznościowych. Zabezpiecz swój komputer i smartfon programem antywirusowym.

Podsumowanie

Numer PESEL to cenny element naszej tożsamości, którego ochrona jest naszym obowiązkiem. Świadome podejście do udostępniania PESEL-u, w połączeniu z zachowaniem ostrożności w życiu codziennym i w Internecie, pozwoli nam zminimalizować ryzyko stania się ofiarą oszustwa i cieszyć się spokojem ducha. Pamiętajmy, że lepiej zapobiegać niż leczyć.