Jak zaksięgować wartości niematerialnych i prawnych?

Jak księgować wartości niematerialne i prawne w przypadku korzystania z nich na podstawie umowy?

W księgowości, wartości niematerialne i prawne (wNip) to zasoby, które nie mają formy fizycznej, a mimo to stanowią cenny majątek dla firmy. Ich księgowanie w przypadku korzystania z nich na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu różni się od przypadku ich własności. Kluczowe jest zrozumienie, że wNip nie są ujmowane w bilansie użytkownika (najemcy, dzierżawcy, leasingobiorcy). Nie stanowią jego własności, a jedynie odzwierciedlają prawo do korzystania z nich.

Ewidencjonowanie w praktyce:

W przypadku użytkowania wartości niematerialnych i prawnych na podstawie umowy, w księgach najemcy, dzierżawcy czy leasingobiorcy ewidencjonowane są wyłącznie koszty związane z korzystaniem z tych wartości. Oznacza to, że w rachunkowości użytkownika znajdzie się ewidencja opłat (czynsz, czynsz dzierżawny, raty leasingowe). Opłaty te są traktowane jako koszty okresowe i księgowane są w odpowiedniej rubryce rachunku wyników.

Przykładowe transakcje:

• Najem: Załóżmy, że firma A wynajmuje oprogramowanie od firmy B. W księgach firmy A ujęte zostanie tylko zapłacone czynszu za użytkowanie oprogramowania w danym okresie sprawozdawczym. Samo oprogramowanie nie znajdzie się w bilansie firmy A.
• Dzierżawa: Analogicznie, w przypadku dzierżawy, w księgach dzierżawcy pojawi się wyłącznie zapis dotyczący opłat dzierżawnych.
• Leasing: Podobnie, dla leasingobiorcy, kosztem będą raty leasingowe, a sam obiekt niematerialny nie zostanie ujęty w bilansie.

Ważne rozróżnienie:

Ważne jest, by nie mylić tego z przypadkiem, gdy firma staje się właścicielem wartości niematerialnych i prawnych. Wówczas procedury księgowania są zgoła inne, a w bilansie pojawiają się ujęcia odnoszące się do aktywów. W przypadku korzystania z wartości niematerialnych i prawnych na podstawie umowy, księgowość skupia się na kosztach użytkowania, a nie na wartościach aktywów.

Podsumowanie:

Księgowanie wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu ma charakter kosztowy. Ewidencja obejmuje jedynie opłaty związane z korzystaniem z tych zasobów. Kluczowa różnica tkwi w tym, że wartości niematerialne i prawne nie są ujmowane w bilansie użytkownika, a wyłącznie w rachunku wyników jako koszty okresowe. Zrozumienie tej zasady jest kluczowe dla prawidłowego prowadzenia księgowości.