Co w morfologii wskazuje na chore nerki?

Poza mocznikiem i kreatyniną: subtelne znaki chorób nerek w morfologii

Oznaczanie mocznika i kreatyniny we krwi to kamień węgielny diagnostyki chorób nerek. Ich podwyższone stężenie, jak słusznie zauważono, stanowi wyraźny sygnał ostrzegawczy. Jednakże, obraz kliniczny schorzeń nerek jest znacznie bogatszy i obejmuje szereg innych, często subtelniejszych, wskaźników, które można zaobserwować w podstawowym badaniu morfologicznym krwi. Ignorowanie tych subtelnych znaków może opóźnić diagnozę i odpowiednie leczenie.

Podczas gdy wysoki mocznik i kreatynina wskazują na nieprawidłowe funkcjonowanie nerek w zakresie filtracji, inne parametry morfologii mogą dostarczyć informacji o przyczynach i skutkach tej dysfunkcji. Warto zwrócić uwagę na:

• Anemia: Zmniejszona liczba czerwonych krwinek (niedokrwistość) jest częstym objawem przewlekłej choroby nerek. Nerki odgrywają kluczową rolę w produkcji erytropoetyny, hormonu stymulującego produkcję czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Uszkodzenie nerek prowadzi do niedoboru erytropoetyny i w konsekwencji do anemii. W morfologii zaobserwujemy obniżone stężenie hemoglobiny i hematokrytu, a także zmniejszoną liczbę erytrocytów. Ważne jest rozróżnienie anemii z niedoboru żelaza, która również jest częsta, od anemii wywołanej chorobą nerek.

• Zaburzenia elektrolitów: Nerki regulują gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Ich niewydolność może prowadzić do zaburzeń poziomu potasu (hiperkaliemia), fosforu (hiperfosfatemia) oraz wapnia (hipokalcemia). Te nieprawidłowości, widoczne w morfologii, mogą mieć poważne konsekwencje dla pracy serca i układu nerwowego. Zatem, monitorowanie tych parametrów jest istotne w diagnostyce i leczeniu chorób nerek.

• Białkomocz (proteinuria) – choć nie bezpośrednio w morfologii krwi: Chociaż nie jest to parametr bezpośrednio mierzony w podstawowym badaniu morfologii krwi, obecność białka w moczu (proteinuria) jest silnym wskaźnikiem uszkodzenia nerek. Wykrycie białkomoczu w badaniu moczu, które powinno być rutynowo wykonywane wraz z morfologią, sugeruje konieczność dalszej diagnostyki. Proteinuria może być objawem różnych chorób nerek, w tym kłębuszkowego zapalenia nerek.

• Zmiany w obrazie rozmazu krwi obwodowej: W zaawansowanych stadiach choroby nerek, w rozmazie krwi mogą być widoczne zmiany morfologiczne krwinek, takie jak np. powiększenie erytrocytów (makrocytoza).

Podsumowując, choć podwyższone stężenie mocznika i kreatyniny jest kluczowym wskaźnikiem dysfunkcji nerek, kompleksowa ocena morfologii krwi, wraz z badaniem moczu, pozwala na wykrycie szeregu innych, często subtelnych, ale istotnych objawów. Wczesne rozpoznanie tych zmian może znacząco wpłynąć na skuteczność leczenia i poprawę rokowania pacjentów z chorobami nerek. W przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości, konieczna jest konsultacja z nefrologiem.