Czy serce może się przesunąć?

Czy serce może zmienić swoje położenie? Mit i rzeczywistość o wędrówce tego organu.

Od wieków serce postrzegane jest nie tylko jako pompa krwi, ale również jako symbol życia, emocji i osobowości. Nic więc dziwnego, że wszelkie zaburzenia w jego funkcjonowaniu, a nawet zmiany w jego położeniu, budzą niepokój i liczne pytania. Czy faktycznie serce może zmienić swoje miejsce w klatce piersiowej? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i wymaga rozróżnienia pomiędzy przesunięciem a wrodzoną nieprawidłowością.

Przesunięcie serca: fakty i mity.

Popularne powiedzenie “serce mi uciekło do gardła” opisuje uczucie silnego strachu lub zaskoczenia. Jednak w sensie fizycznym, serce nie jest w stanie “wędrować” po ciele. Jest ono silnie umocowane w śródpiersiu, przestrzeni w klatce piersiowej między płucami, za pomocą dużych naczyń krwionośnych, osierdzia i więzadeł.

Choć serce nie może swobodnie przemieszczać się, pewne czynniki mogą spowodować jego pozorne przesunięcie. Są to przede wszystkim:

• Zmiany w obrębie klatki piersiowej: Urazy klatki piersiowej, takie jak złamanie żeber lub zapadnięcie się płuca (odma opłucnowa), mogą zmienić geometrię klatki piersiowej i wpłynąć na ułożenie organów wewnętrznych, w tym serca.
• Choroby płuc: Poważne choroby płuc, takie jak rozedma, mogą doprowadzić do rozdęcia płuc i przesunięcia śródpiersia, a tym samym serca.
• Wysięk opłucnowy: Gromadzenie się płynu w jamie opłucnej (między płucami a ścianą klatki piersiowej) może wywierać nacisk na serce i przesuwać je.
• Deformacje kręgosłupa: Skolioza lub inne deformacje kręgosłupa mogą wpływać na ułożenie klatki piersiowej i narządów w niej zawartych.
• Otyłość: Ekstremalna otyłość może wywierać nacisk na klatkę piersiową i pośrednio wpływać na ułożenie serca.

W każdym z tych przypadków, mówimy o przesunięciu śródpiersia, co powoduje pozorną zmianę położenia serca. Serce pozostaje w gruncie rzeczy w swojej przestrzeni, ale jest przez te zmiany “wypychane”.

Dekstrokardia: serce po prawej stronie od urodzenia.

Istnieje jednak sytuacja, w której serce faktycznie znajduje się po prawej stronie klatki piersiowej. To rzadka wada wrodzona nazywana dekstrokardią. Szacuje się, że występuje u około 1 na 10 000 noworodków.

Dekstrokardia polega na nieprawidłowym ukształtowaniu się serca podczas rozwoju płodowego. Zamiast rotować w lewo, obraca się w prawo. Wyróżniamy różne rodzaje dekstrokardii:

• Izolowana dekstrokardia: Jedynie serce jest położone po prawej stronie. W takim przypadku często współistnieją inne wady serca, takie jak np. wady zastawek, ubytki w przegrodach.
• Dekstrokardia z situs inversus totalis: Wszystkie narządy wewnętrzne (serce, wątroba, śledziona) znajdują się po przeciwnej stronie niż normalnie. W tym przypadku, organy zazwyczaj funkcjonują prawidłowo, a osoby z situs inversus totalis mogą nawet nie wiedzieć o swoim nietypowym ułożeniu narządów.

Diagnostyka i konsekwencje.

Zarówno przesunięcie serca spowodowane czynnikami zewnętrznymi, jak i dekstrokardia, mogą być diagnozowane za pomocą badań obrazowych, takich jak:

• Zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej (RTG)
• Echokardiografia (USG serca)
• Tomografia komputerowa (TK)
• Rezonans magnetyczny (MRI)

Konsekwencje zmiany położenia serca zależą od przyczyny. Przesunięcie serca spowodowane chorobą płuc lub urazem może prowadzić do zaburzeń oddychania, bólu w klatce piersiowej i innych problemów. Dekstrokardia sama w sobie, jeśli nie towarzyszą jej inne wady serca, może nie powodować żadnych dolegliwości. Jednak osoby z dekstrokardią powinny regularnie przechodzić badania kontrolne, aby monitorować stan swojego serca.

Podsumowując:

Serce, choć mocno zakotwiczone w klatce piersiowej, może ulec pozornemu przesunięciu pod wpływem różnych czynników zewnętrznych. Prawdziwa zmiana położenia serca występuje jedynie w rzadkiej wadzie wrodzonej zwanej dekstrokardią. Warto pamiętać, że wszelkie niepokojące objawy związane z sercem powinny być konsultowane z lekarzem, aby ustalić przyczynę problemu i wdrożyć odpowiednie leczenie. Zrozumienie różnicy pomiędzy przesunięciem serca a dekstrokardią pozwala na lepsze zrozumienie mechanizmów funkcjonowania naszego organizmu i podjęcie świadomych decyzji dotyczących naszego zdrowia.