Czy w Polsce jest mało lekarzy?

Czy w Polsce rzeczywiście brakuje lekarzy? Rozgryzamy statystyki i realne problemy

Pytanie o dostępność lekarzy w Polsce od lat budzi gorące dyskusje. Z jednej strony słyszymy o przeciążonych specjalistach, długich kolejkach i trudnościach w dostępie do opieki, z drugiej zaś o wciąż kształcących się kadrach. Gdzie leży prawda? Problem jest złożony i analizując go, należy uwzględnić nie tylko surowe liczby, ale i specyfikę polskiego systemu opieki zdrowotnej.

Oficjalne statystyki potrafią wprowadzić w zakłopotanie. Dane z 2022 roku wskazują na około 3,6 lekarza na 1000 mieszkańców. To wynik plasujący Polskę poniżej średniej europejskiej. Jednak, gdy weźmiemy pod uwagę wszystkich lekarzy posiadających aktywne prawa wykonywania zawodu, liczba ta wzrasta do 4,2 na 1000. Skąd ta rozbieżność?

Wyjaśnienie leży prawdopodobnie w metodologii liczenia. Liczba 3,6 uwzględnia zapewne lekarzy zatrudnionych w systemie publicznej opieki zdrowotnej, pomijając tych pracujących wyłącznie w sektorze prywatnym, przebywających na urlopach macierzyńskich, emerytach dorabiających lub lekarzach zajmujących się działalnością naukową. Natomiast liczba 4,2, obejmująca wszystkich z aktywnym prawem wykonywania zawodu, daje szerszy, choć może nieco mylący obraz.

Czy większa liczba na papierze automatycznie przekłada się na lepszy dostęp do lekarzy? Niestety, niekoniecznie.

Problem braku lekarzy w Polsce nie sprowadza się wyłącznie do kwestii ilości. W rzeczywistości, problem jest bardziej wielowymiarowy i obejmuje:

• Nierównomierne rozmieszczenie geograficzne lekarzy: Największe miasta i regiony akademickie cieszą się większą dostępnością specjalistów, podczas gdy mniejsze miejscowości i obszary wiejskie borykają się z chronicznym niedoborem. To sprawia, że mieszkańcy poza dużymi ośrodkami mają utrudniony dostęp do specjalistycznej opieki, zmuszeni do długich podróży lub oczekiwania na wizytę.
• Starzenie się kadr: Średnia wieku polskich lekarzy rośnie, a wielu z nich wkrótce osiągnie wiek emerytalny. Mimo kształcenia nowych kadr, nie zawsze udaje się w pełni zrekompensować odchodzących na emeryturę specjalistów.
• Brak motywacji do pracy w publicznej służbie zdrowia: Niskie zarobki, przeciążenie pracą, biurokracja i brak perspektyw rozwoju zawodowego często zniechęcają młodych lekarzy do pracy w publicznych placówkach. Wielu z nich wybiera prywatną praktykę lub emigruje za granicę w poszukiwaniu lepszych warunków.
• Specjalizacje deficytowe: Szczególnie brakuje specjalistów w takich dziedzinach jak geriatria, medycyna ratunkowa, psychiatria dziecięca czy onkologia dziecięca. To powoduje wydłużanie się kolejek i utrudnia dostęp do specjalistycznej opieki.
• Przeciążenie lekarzy obowiązkami administracyjnymi: Zbyt duża ilość czasu poświęcana na wypełnianie dokumentacji kosztem czasu poświęcanego pacjentom.

Co zatem zrobić, aby poprawić dostęp do opieki zdrowotnej w Polsce?

Potrzebne są kompleksowe działania, które obejmą:

• Zwiększenie nakładów finansowych na służbę zdrowia: Wyższe wynagrodzenia dla lekarzy i pielęgniarek, inwestycje w nowoczesny sprzęt i infrastrukturę.
• Ułatwienia w dostępie do specjalizacji: Zachęty finansowe dla lekarzy wybierających deficytowe specjalizacje.
• Poprawa warunków pracy w publicznej służbie zdrowia: Uproszczenie biurokracji, wprowadzenie systemów wsparcia dla lekarzy.
• Promowanie równomiernego rozmieszczenia lekarzy: Stypendia, dodatki motywacyjne dla lekarzy pracujących w mniejszych miejscowościach.
• Rozwój telemedycyny: Wykorzystanie nowoczesnych technologii do poprawy dostępności do opieki, zwłaszcza dla pacjentów mieszkających w odległych regionach.

Podsumowując, pytanie “Czy w Polsce jest mało lekarzy?” nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Statystyki są istotne, ale nie oddają w pełni złożoności problemu. Kluczowe jest zrozumienie przyczyn niedoborów, nierównomiernego rozmieszczenia i niskiej motywacji do pracy w publicznym sektorze. Tylko kompleksowe działania, uwzględniające te aspekty, mogą realnie poprawić dostęp do opieki zdrowotnej dla wszystkich Polaków.