Czy zaburzenie osobowości to choroba psychiczna?

Zaburzenia osobowości: Choroba psychiczna czy głęboko zakorzeniony wzorzec?

Pytanie, czy zaburzenie osobowości to choroba psychiczna, wywołuje wiele dyskusji w świecie psychologii i psychiatrii. Odpowiedź nie jest jednoznaczna i wymaga głębszego zrozumienia natury tych złożonych stanów. Chociaż zaburzenia osobowości są oficjalnie sklasyfikowane jako zaburzenia psychiczne w międzynarodowych systemach diagnostycznych takich jak ICD-11 czy DSM-5, ich charakterystyka różni się istotnie od chorób psychicznych takich jak depresja czy schizofrenia.

Czym są zaburzenia osobowości?

Zaburzenia osobowości to trwałe, sztywne i nieprzystosowawcze wzorce myślenia, odczuwania, reagowania i odnoszenia się do innych. Nie są one przejściowym epizodem, lecz głęboko zakorzenionym elementem struktury osobowości, który kształtuje się od wczesnej młodości. W przeciwieństwie do chorób psychicznych, które często pojawiają się nagle i mają wyraźne, zdefiniowane objawy, zaburzenia osobowości rozwijają się stopniowo i manifestują się poprzez utrwalone sposoby interakcji z otoczeniem.

Osoba z zaburzeniem osobowości nie doświadcza “ataku” czy “epizodu”, lecz żyje z tymi specyficznymi cechami na co dzień. Te cechy, choć mogą wydawać się naturalne dla samej osoby, prowadzą do znaczących trudności w życiu osobistym, społecznym i zawodowym. Osoby te mogą mieć problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji, radzeniem sobie ze stresem, regulowaniem emocji i funkcjonowaniem w zgodzie z normami społecznymi.

Różnice między zaburzeniami osobowości a innymi chorobami psychicznymi.

Kluczowa różnica leży w perspektywie czasowej i wpływie na funkcjonowanie. Choroby psychiczne często wpływają na funkcjonowanie w określonych okresach, a po ich ustąpieniu osoba może wrócić do stanu sprzed choroby. Zaburzenia osobowości natomiast są trwałym, wszechobecnym wzorcem, który wpływa na wszystkie aspekty życia jednostki od wczesnej młodości.

Ponadto, w przypadku wielu chorób psychicznych, takich jak depresja, osoba zdaje sobie sprawę, że doświadcza problemu i dąży do jego rozwiązania. Osoby z zaburzeniami osobowości często nie postrzegają swoich cech jako problematycznych. Uważają, że to otoczenie jest przyczyną ich trudności, co utrudnia podjęcie terapii i wprowadzenie zmian.

Terapia – Adaptacja, nie wyleczenie.

Podejście terapeutyczne w przypadku zaburzeń osobowości różni się od leczenia typowych chorób psychicznych. Celem terapii nie jest “wyleczenie”, w sensie całkowitego usunięcia zaburzenia, lecz przede wszystkim nauczenie osoby efektywniejszych strategii radzenia sobie, poprawa funkcjonowania w relacjach i w życiu zawodowym oraz zwiększenie świadomości swoich własnych schematów zachowań.

Terapia, często długotrwała i intensywna, skupia się na:

• Zrozumieniu i zaakceptowaniu swoich cech: Pomaganie osobie zrozumieć wpływ swoich cech na otoczenie i nauczenie akceptacji własnej osoby.
• Rozwijaniu umiejętności społecznych: Trening umiejętności komunikacji, asertywności i rozwiązywania konfliktów.
• Regulacji emocji: Uczenie radzenia sobie z intensywnymi emocjami, takimi jak gniew, lęk czy smutek.
• Zmianie nieprzystosowawczych schematów myślenia i zachowania: Identyfikowanie i modyfikowanie negatywnych wzorców, które prowadzą do problemów.

Podsumowanie.

Zatem, czy zaburzenie osobowości to choroba psychiczna? Można powiedzieć, że tak, w sensie formalnym, ponieważ jest sklasyfikowane jako zaburzenie psychiczne. Jednak jego natura, sposób rozwoju i podejście terapeutyczne różnią się od typowych chorób psychicznych. Zaburzenia osobowości to raczej głęboko zakorzenione wzorce, które kształtują całe życie jednostki, a terapia skupia się na adaptacji i poprawie funkcjonowania, a nie na wyleczeniu. Zrozumienie tej subtelnej różnicy jest kluczowe dla efektywnego wsparcia osób z zaburzeniami osobowości i promowania ich dobrostanu.